محمد مدرسی

زمینه: گندم بهعنوان محصولی راهبردی، سهم عمدهای از تولیدات کشاورزی در سطح جهان را به خود اختصاص میدهد. این در حالی است که بخش قابل توجهی از این محصول در اراضی شور کشت میشود. شوری میتواند در مناطق خشک و نیمه خشک از جمله ایران، تولید محصولات زراعی را به شدت محدود کند. برای مقابله با این مشکل، ارزیابی واکنش ارقام زراعی موجود در برابر تنش شوری ضرورری است. علاوه بر بررسی ظرفیت ژنتیکی ارقام، مطالعۀ اثر فیتوهورمونهایی مانند سالیسیلیک اسید ) SA ( در ایجاد تحمل به تنشهای زیستی و غیر زیستی و کاهش اثرات نامطلوب ناشی از تنش مانند شوری، مهم هستند.. این تنظیم کننده رشد در تنظیم فرآیندهای فیزیولوژیک و بیوشیمیایی گیاهان در مواجهه با شوری نقش مهمی داشته و باعث تحریک بیان ژنهای موثر در فرآیندهای مربوطه میشود. هدف: بررسی تاثیر محلولپاشی اسید سالیسیلیک در کاهش اثر تنش شوری بر مراحل رشدی و واکنش چهار رقم گندم مناسب برای کشت در استان بوشهر. روششناسی: پژوهش حاضر در سال زراعی 1398 در گلخانه پژوهشی دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه خلیج فارس اجرا گردید. این آزمایش بصورت فاکتوریل روی 4 رقم گندم )دو رقم گندم نان شامل کوهدشت و چمران 2 و دو رقم گندم دوروم شامل دهدشت و شبرنگ( در شرایط گلدانی با اعمال دو سطح شوری، نرمال)بدون تنش( و آبیاری با آب شور ) 80 میلی مولار( و پنج سطح اسید سالیسیلیک ) 1،2 ، 5 / 0 ، 25 / 0 ، 0 میلی- مولار( در قالب طرح پایه بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار انجام شد. صفات مورفولوژیک شامل ارتفاع بوته، طول برگ پرچم، عرض برگ پرچم، طول پدانکل، تعداد برگ، طول سنبله با ریشک، طول ریشک، تعداد سنبلچه بارور در سنبله، تعداد دانه در سنبله، وزن سنبله، وزن دانه در سنبله، وزن هزار دانه و صفات فیتوشیمیایی شامل میزان کلروفیل a ، b و کل و همچنین میزان پرولین اندازهگیری شدند. یافتهها: بر اساس نتایج مربوط به صفات مورد بررسی، اثرات رقم، شوری و سالیسیلیک اسید و همچنین اثرات برهمکنش برای بیشتر صفات اندازهگیری شده، معنیدار بود. با توجه به نتایج مقایسه میانگین با روش آزمون چند دامنهای دانکن، بیشترین وزن هزار دانه، مربوط به سطح بدون شوری ) 11 / 45 گرم( و شوری 80 میلیمولار ) 52 / 42 گرم( در رقم کوهدشت بود. نتایج برهمکنش شوری و SA بر وزن هزار دانه گندم نیز حاکی از این بود که بیشترین و کمترین وزن هزار