محمد منصوری مقدم

شناخت احزاب سیاسی به عنوان پدیده ای که به مثابه چرخ دنده های مردم سالاری به حساب می آیند و تحقق کارکردهای مثبت و منفی آن آثار فراوانی بر نظام سیاسی دارد، ضروری به نظر می رسد. بررسی احزاب سیاسی در دشتستان نیز از این قاعده مستثنی نیست. در تاریخ معاصر،کرانه ها و پس کرانه های خلیج فارس مانند دشتستان، به رغم داشتن گذشته ای گهربار و نقش آفرین در تاریخ ایران، در زمینه احزاب سیاسی توسعه چندانی نیافتند و جریانات و احزاب سیاسی در این ناحیه نهادینه نشدند. این پژوهش در پی پاسخگویی به این سوال اساسی است که عمده ترین احزاب سیاسی در دشتستان یک صد سال اخیر، کدام بودند و سیر تحول احزاب در دشتستان معاصر، چگونه بوده است؟ به نظر می رسد که تحولات اجتناعی بوشهر و دشتستان، تابعی از اوضاع سیاسی ایران و در اکثر برهه های تاریخ معاصر ایران، احزاب سیاسی این منطقه، فرصت لازم برای بروز کارکردهای خود نیافتند.. از سوی دیگر، اوضاع سیاسی و اجتماعی دشتستان، غالبا متاثر از استان فارس و وابسته به کشاورزی بوده است. در زمینه کشاورزی نیز، قدرت سیاسی و اقتصادی در اختیار خوانین و مالکینی بود که خود مانعی برای هر گونه تحول سیاسی و اجتماعی بودند. یافته های این پژوهش حکایت از عدم توسعه یافتگی و تحول اساسی در زمینه احزاب سیاسی در دشتستان معاصر دارد. هم چنین وضعیت سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی دشتستان، موانع جدی در برابر نهادینه شدن احزاب سیاسی این ناحیه را ایجاد نموده است. .این پژوهش مبتنی بر روش توصیفی تحلیلی به شکل توامان می باشد که به گرداوری داده ها از منابع مختلف، به گزینش، ارزیابی، تحلیل و استنتاج آن ها پرداخته است.