زعیمه نعمت الهی

سیستم های حسابداری در بستر سازمان، بیشتر از اینکه پدیده ای تکنیکی باشند، ریشه در پدیده های اجتماعی دارند و از همین طریق نیز باید درک شوند. به منظور درک سیستم­های حسابداری به عنوان یک پدیده اجتماعی بایستی تغییر بزرگی در رویکردها و دیدگاه­هایی که تاکنون از آن­ها استفاده شده است اتفاق بیفتد. یکی از رویکردهایی که جهت درک این پدیده در بستر اجتماعی به کار می آید، رویکرد انتقادی است. در این پژوهش با استفاده از روش شناخت تاریخی در چارچوب مطالعات کتابخانه­ای، سعی شده است با معرفی کاربرد رویکرد انتقادی در حسابداری، گامی جهت استفاده بیش­تر این رویکرد در پژوهش های حسابداری فراهم آید. به همین منظور در ابتدا مبانی فلسفی رویکرد انتقادی و حسابداری انتقادی بیان شده و پس از آن نمونه هایی از پیشینه پژوهش در زمینه حسابداری انتقادی ذکر و در گروه­های حسابداری مدیریت انتقادی، مبانی فلسفی حسابداری انتقادی، مسئولیت اجتماعی در حسابداری و نقد حسابداری اثباتی دسته­بندی شده­اند. نکته اصلی که در این پژوهش ها قابل بیان است نظری بودن آن هاست و در کمتر موردی این پژوهش ها در عمل مورد استفاده قرار گرفته است. به علاوه، بر اساس پژوهش­های انجام شده در این زمینه و همچنین مبانی نظری موجود در رابطه با تئوری انتقادی، مبانی فلسفی حسابداری انتقادی بیان گردیده است.