علی دیندارلو

منابع آب، از دیرباز یکی از مهم ترین عوامل حیات و تمدن بشری بوده است. انسان ها از گذشته های دور، برای تأمین آب مورد نیاز خود، به منابع طبیعی همچون رودخانه ها، چشمه ها، چاه ها و آب باران متکی بوده اند. با توجه به اهمیت حیاتی آب، تمدن های مختلف روش های هوشمندانه ای را برای جمع آوری، ذخیره سازی و استفاده بهینه از این مایه حیات ابداع کرده اند. از دیرباز منابع آب شامل رودخانه ها و چشمه ها، چاه ها، آب باران و قنات که یکی از اختراعات شگفت انگیز ایرانیان بوده است، بوده اند. یکی از جالب ترین روش ها، آب انبارها بوده اند که برای ذخیره آب باران و آب های سطحی ساخته می شدند. این سازه ها به دلیل عایق بندی مناسب، آب را در طول سال خنک و سالم نگه می داشتند. از طرفی مردم گذشته در مدیریت مصرف آب تبحر خاصی داشته اند بطوریکه روش های مختلفی مانند استفاده از آب باران برای شستشو، تعمیر سریع نشتی ها و کاشت گیاهان مقاوم به خشکی، برای کاهش مصرف آب استفاده می کردند. متاسفانه امروزه این روش ها به فراموشی سپرده شده و یا بهای چندانی به آنها داده نمی شود. در حالیکه در شرایط کنونی بحران آب و خشکسالی، استفاده از روش های به اصطلاح سنتی می تواند راهکاری مناسب در راستای مقابله با خشکسالی و بحران آب تلقی شود. بنابراین، با وجود پیشرفت های فناوری در زمینه مدیریت آب، همچنان می توان از دانش و تجربه گذشتگان بهره برد. بسیاری از روش های سنتی مدیریت آب، با محیط زیست سازگار بوده و به حفظ منابع آب کمک می کنند. امروزه، با توجه به افزایش جمعیت و تغییر اقلیم، اهمیت مدیریت پایدار منابع آب بیش از پیش احساس می شود. بنابراین، مطالعه و بررسی روش های سنتی مدیریت آب می تواند در یافتن راهکارهای نوین برای مقابله با چالش های آبی کمک کند. آب انبارها یکی از این روش ها هستند که می توانند با شرایط نوین کنونی تلفیق یافته و به عنوان روشی نوین برای پایداری منابع آب محسوب گردند.