دارا باقری

زمینه: بنزو- آ- پایرن یک ترکیب هیدروکربنه حلقوی چند زنجیره معطر با وزن مولکولی بالا بوده که اثرات سرطان زایی بالایی دارد. لذا هدف این مطالعه بررسی اثرات ترکیب بنزو- آ- پایرن بر القاء فعالیت آنزیم EROD کبدی و شکست رشته های DNA کبد در ماهی مداکا است. مواد و روش ها: 23 عدد ماهی مداکا پس از انتقال به آکواریوم های 10 لیتری به مدت 7 روز در چهار گروه شامل گروه کنترل، با غلظت کم (5/0 میکروگرم در لیتر)، غلظت متوسط (5/1 میکروگرم در لیتر) و غلظت بالا (5 میکروگرم در لیتر) به روش سمی استاتیک در معرض ترکیب بنزو-آ- پایرن قرار گرفتند. در روز هفتم نمونه برداری از کبد ماهیان انجام شده و بخشی از نمونه ها بلافاصله هموژن شدند و برای سنجش آنزیم EROD مورد استفاده قرار گرفت. قسمت دیگر از نمونه های کبدی پس از انتقال به فریزر 20- درجه سانتی گراد جهت سنجش میزان یکپارچگی ساختار DNA مورد استفاده قرار گرفت. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از آنالیز واریانس یک طرفه و آزمون دانکن انجام شد. سطح اعتماد 5 درصد (05/0>P) به عنوان سطح معنی داری آماری در نظر گرفته شد. یافته ها: افزایش معنی داری در میزان فعالیت آنزیم EROD بین تیمارهای آزمایش نسبت به گروه کنترل مشاهده شد. هرچند ماهی هایی که در معرض بیشترین غلظت (5 میکروگرم در لیتر) بنزو- آ- پایرن قرار گرفته بودند، میزان شکستگی DNA بالاتری داشتند با این حال تفاوت معنی داری در میزان شکستگی رشته های DNA در بین تیمارهای مورد مطالعه نسبت به گروه کنترل مشاهده نشد. نتیجه گیری: ترکیب بنزو- آ- پایرن سبب افزایش فعالیت آنزیم EROD کبدی از آنزیم های فاز I سیستم سم زدایی ترکیبات هیدروکربن های آروماتیک چند حلقه ای در ماهیان مداکا می گردد. با این حال به نظر می رسد ماهیان مداکا دارای مکانیسم های ترمیمی و جلوگیری کننده از شکست رشته های DNA هستند.