فریبا سهرابی

سوسک چهارنقطه ای حبوبات، Callosobruchus maculatus (F.) (Coleoptera: Chrysomelidae)، آفت مهمی است که از حبوبات انبار شده، به ویژه لوبیا تغذیه کرده و باعث خسارت و کاهش کمیت و کیفیت محصول می شود. در این مطالعه اثربخشی فرمولاسیون های خاک دیاتومه (DE)، به تنهایی و در ترکیب با حشره کش های ایمیداکلوپراید و دلتامترین، روی تلفات و تولید نتاج سوسک چهارنقطه ای حبوبات، C. maculatus ارزیابی شد. در این پژوهش همچنین تأثیر این فرمولاسیون ها بر بازدارندگی تخمریزی، درصد تفریخ تخم و جلوگیری از ظهور حشرات بالغ در لوبیا چشم بلبلی بررسی شد. آزمایش ها در آزمایشگاه سم شناسی دانشگاه شهید چمران اهواز، دانشکده کشاورزی، گروه گیاهپزشکی در دمای 1±28 درجه سلسیوس، رطوبت نسبی 5±65 درصد و شرایط تاریکی انجام شد. فرمولاسیون های خاک دیاتومه در غلظت های 500 و 1000 پی پی ام، با شش تکرار برای هر تیمار آزمایش شدند. کمترین زمان کشندگی (LT50) مربوط به فرمولاسیون Dryasil همراه با ایمیداکلوپراید در 695/4 روز ثبت شد. درصد تلفات حشرات بالغ C. maculatus با قرار گرفتن طولانی مدت در معرض این ترکیبات و غلظت های بالاتر افزایش یافت. تیمارهای شاهد و پودر تالک به ترتیب با 21 و 16/19 تخم، بالاترین تعداد تخم را ثبت کردند. در مقابل، در غلظت 1000 پی پی ام، کمترین تعداد تخم در تیمارهای Dryasil + ایمیداکلوپرید (33/7)، Dryasil + دلتامترین (66/8) و ایمیداکلوپرید (9) مشاهده شد. بیشترین میزان بازدارندگی تخمریزی در این غلظت برای Dryasil + ایمیداکلوپرید (08/65 درصد)، Dryasil + دلتامترین (73/58 درصد) و ایمیداکلوپرید (14/57 درصد) مشاهده شد. علاوه بر این، کمترین درصد ظهور حشرات کامل (67/21 درصد) و طولانی ترین دوره رشد از تخم تا حشره کامل (92/21 روز) در تیمار Dryasil + ایمیداکلوپرید رخ داد. کاهش وزن بذر لوبیا چشم بلبلی ناشی از خسارت سوسک چهارنقطه ای حبوبات C. maculatus نیز در این تیمارها ارزیابی شد که کمترین درصد کاهش وزن (37/5 درصد) در بذرهای تیمار شده با غلظت 1000 پی پی ام Dryasil + ایمیداکلوپرید بود. این یافته ها نشان می دهد که فرمولاسیون های خاک دیاتومه، به ویژه هنگامی که با حشره کش ایمیداکلوپرید ترکیب می شوند، در مدیریت خسارت سوسک چهارنقطه ای حبوبات C. maculatus در لوبیا چشم بلبلی مؤثر هستند و یک استراتژی بالقوه برای کنترل آفات در