10 فروردین 1403
حميدرضا پيغمبري

حمیدرضا پیغمبری

مرتبه علمی: استادیار
نشانی: دانشکده ادبیات و علوم انسانی - گروه تاریخ
تحصیلات: دکترای تخصصی / تاریخ ایران باستان
تلفن: 09196273304
دانشکده: دانشکده ادبیات و علوم انسانی

مشخصات پژوهش

عنوان واكاوي خط مشي سياسي و اداري هخامنشيان در شبه جزيرۀ عربستان
نوع پژوهش مقالات در نشریات
کلیدواژه‌ها
هخامنشیان، عربستان، خلیج فارس، جادۀ بخورات، تیما، اتحادیۀ قیداری
مجله پژوهشهای علوم تاریخی
شناسه DOI 10.22059/JHSS.2020.308755.473305
پژوهشگران حمیدرضا پیغمبری (نفر اول)

چکیده

هخامنشیان چه مناطقی از شبه جزیرۀ عربستان را تحت کنترل خود داشتند و نوع حاکمیت و شیوۀ ادارۀ آن مناطق چگونه بوده است؟ محققان در این باره اختلاف نظرهای فراوانی دارند. در پژوهش حاضر با مرور و بازبینی دیدگاه های پژوهشگران پیشین تلاش شده است که با توجه به شواهد و مدارک تاریخی و باستان شناختی جدید، خط مشی سیاسی و اداری هخامنشیان درخصوص این سرزمین روشن گردد. یافته های این پژوهش نشان می دهد که چون بخش های بزرگی از شبه جزیرۀ عربستان در این زمان تا اندازۀ زیادی ناشناخته و دور از دسترس بوده است، نباید آن را به عنوان یک واحد جغرافیایی و سیاسی یکپارچه درنظر گرفت. چنین به نظر می رسد که عربستان در دورۀ هخامنشیان به بخش های مجزایی از نظر اداری و سیاسی تقسیم شده بود: ساتراپی اربایه از جنوب سوریه و بیابان نقب تا شمال حجاز را شامل می شد و برخی نواحی واقع در کرانه های جنوبی خلیج فارس مانند بحرین (تیلیمن) و عمان (مَک) هم واحدهای سیاسی مجزایی به شمار می رفتند. هخامنشیان کرانه های جنوبی خلیج فارس را از طریق ساتراپی های بابل و مکران (ساتراپی چهاردهم) اداره می کردند و مناطق مواصلاتی شمال و غرب عربستان را با پیمان اتحادی که با اتحادیۀ قیداری بسته بودند تحت نظارت داشتند. گسترش قنات ها در عربستان و عایدات ناشی از جریان تجارت بخورات نشان می دهد که میان دو طرف روابطی دوسویه و سودمند وجود داشته است.