جهانگیر حیدری

به عقیده بسیاری از صاحب نظران، توسعه تاریخی تمدن بشری را می توان با چیره گی و تسلط اقتصاد پایه توصیف کرد. به همین منظور تاکنون چهار دوره یا عصر متفاوت اقتصادی را در عمر جوامع بشری دسته بندی گردیده که عبارتند از: عصر کشاورزی، عصر صنعتی، عصر خدمات، عصر اطلاعات، دانایی و شبکه ای. در عصر کشاورزی، عرصه های روستایی کانون فعالیت و زندگی بوده اند. عصر صنعتی با آغاز پدیده ی شهرنشینی دیده شده که در این میان گسترش شبکه های نوین حمل نقل نقشی کلیدی در فرایند شهرنشینی ایفاء نموده است. عصر خدمات نیز بالطبع با غلبه و گسترش بخش خدمات قابل شناسایی است. عصر اطلاعات، دانایی و شبکه ای نیز (همانطور که از عنوانش پیداست) دوره ای است که سیستم های ارتباط از راه دور در تار و پود جوامع انسانی ریشه دوانیده و برخی از فضاهای فیزیکی جای خود را به فضاهای مجازی داده اند. به همین منوال در هر کدام از اعصار گفته شده، سیستم های شهری شکل و آرایش خاصی به خود گرفته اند که با دوره ی قبل از خود متفاوت می باشند. در جدیدترین عصر که از آن به عنوان" عصر اطلاعات" نام برده شده، توسعه و گسترش فناوری اطلاعات و ارتباطات بر اغلب فعالیت های انسان اثر گذاشته است که جلوه بارز آن مکان های شهری می باشد و شهرهایی که از این نوع فناوری بیشتر بهره مندند بالطبع اکثر فعالیت ها در آنها به شکل و سرعت دیگری صورت می گیرد. در این بین برخی از اشکال ارتباطی که مابین شهرها وجود داشت از حالت فیزیکی و حضوری خارج و به صورت فضاهای مجازی در آمده اند. در نتیجه این فعل و انفعالات فناوری، سیستم های شهری دستخوش تغییر و تحولات شده که البته از کشور به کشور دیگر و بر اساس میزان توسعه یافتگی متفاوت است.