سیدناصر جابری

هر گاه که نام شخصیت های تاریخی – ادبی شهر جم به میان آید، بی شک فاضل جمی یکی از نام آوران است. مردم این شهر به او افتخار می کنند و منشآتش را چون کاغذ زر می برند و حتی در مجامع ادبی خود منشآت خوانی دارند و بعضی نیز اشعار او را به خاطر سپرده اند و از حفظ می خوانند. منشأت اثری است که به تقلید از گلستان و منشآت قائم مقام نوشته شده و ترکیبی از نثر و نظم است.شعرهای این اثر برخی سروده فاضل و برخی، از اشعار شعرای نامداری است که او می شناخته و در جای جای اثرش از ابیاتشان به تناسب بهره گرفته است. نثر این کتاب فنی و مسجع است و گاهی نیز کلمات ثقیل و نادر در آن به کار رفته است، اما در موارد متعددی نیز از ظرفیت زبان فارسی برای خلق اثری مسجع به خوبی بهره گرفته است. کتاب منشآت فاضل را آقایان هیبت الله مالکی و سید علی موسوی نژاد تصحیح و با خط نستعلیق در سال 1371 به چاپ رسانده اند. این نسخه با وجود اهمیت خاصی که در ضبط و نشر نامه ها و اشعار فاضل داشته است، ایراداتی دارد و نیاز است که در تصحیح مجدد آن، اشکالات لحاظ و مرتفع شود. در این مقاله یکی از نامه ها به عنوان نمونه، به طور کامل بازبینی شده و ایرادات موجود در آن بیان گردیده است. همچنین تعدادی از واژه هایی که واجد اغلاط املایی بوده، از کل متن نامه ها استخراج و ذکر شده است و این موارد همه نمونه هایی جهت ذکر اهمیت بازنگری و تصحیح مجدد منشآت فاضل جمی است.