رضا آذین

در طی تولید، فشار از مرزهای مخزن به سمت چاه، افت پیدا می کند. در صورتیکه فشار جریانی ته چاه به زیر فشار نقطه شبنم بیفتد، میعانات تشکیل می شوند. این میعانات یا به علت نیروی مویینگی در درون سنگ به تله می افتند و یا به علت نفوذپذیری مایع در سنگ به جای می مانند و این پدیده موجب دو ضرر عمده می شود؛ اول، باقی ماندن حجم زیادی از میعانات با ارزش درون مخزن و عدم امکان برداشت از مخزن و دوم، تنگ کردن مسیر جریان گاز و گلوگاه های رابط میان منافذ سنگ که منجر به کاهش نفوذپذیری موثر گاز، افزایش افت فشار و در نهایت کاهش بهره دهی چاه می شود. جهت حذف این میعانات یا کاهش آن ها به حداقل میزان، و بطور کلی کاهش یا حذف پدیده به دام افتادگی در مخازن، روش-های گوناگونی پیشنهاد شده است که اکثر آن ها در حوزه ازدیاد برداشت است. همانطور که می دانیم پس از اعمال روش-های تولید ثانویه از مخزن، هنوز هم مقدار زیادی از میعانات در مخزن باقی می مانند. در واقع در مخزن به دام می افتند و در این مرحله تعیین روش مورد استفاده جهت شکستن این تله و آزاد کردن میعانات به دام افتاده اهمیت بسزایی دارد. برای تولید این میعانات باقی مانده و به دام افتاده، برخی از فرآیندهای شیمیایی و حرارتی پیشرفته تر باید به کار روند. از دهه گذشته، بسیاری از محققان با نوآوری برخی روش های جدید و با استفاده از فناوری نانو در صنعت نفت و گاز، در تلاشند تا نفت بیشتری را به صورت تجاری بازیابی کرده و ترک میادین نفتی را به تأخیر بیاندازند. در این پژوهش با بازسازی نزدیکترین شرایط به شرایط یک مخزن گاز میعانی سعی بر حذف یا کاهش پدیده به دام افتادگی با استفاده از تزریق نانوسیال بعنوان یک روش ازدیاد برداشت ثالثیه داشتیم. استفاده از 3 نوع نانوذره SiO2، CaCO3و Al2O3 تحت شرایط کاملا یکسان نتابج قابل توجهی به همراه داشت. همچنین با بررسی پارامترهای موثر در این آزمایشات دریافتیم که رابطه خطی بین اشباع نفت اولیه و اشباع باقی مانده برقرار است. همچنین بهترین حالت تولید میعانات به دام افتاده زمانی ست که دبی نانوسیال تزریقی در حداقل مقدار خود باشد، زیرا در اینصورت سنگ مخزن مدت زمان بیشتری در تماس با نانوسیال بوده و تغییر ترشوندگی بهتر صورت خواهد گرفت. در ادامه دریافتیم که نانوذره SiO2 بهترین عملکرد را در بین این 3 نوع نانوذره دارد و اثبات تمامی نتایج با استفاده