سید موسی گلستانه

مقدمه و هدف: بروز رفتارهای پرخاشگرانه و قلدرمآبانه در میان دانش آموزان، با کاهش تاب آوری، هوش هیجانی و ضعف در کارکردهای شناختی همراه است. رویکرد نوین خودتنظیمی ذهن آگاهانه ترکیبی از تمرین های ذهن آگاهی و مهارت های تنظیم هیجان است که به عنوان مداخله ای مؤثر در بهبود این مؤلفه ها مطرح شده است. هدف از انجام پژوهش حاضر تعیین اثر بخشی آموزش خودتنظیمی ذهن آگاهانه بر روی تاب آوری، هوش هیجانی وکارکرد های شناختی دانش آموزان قلدر بود. روش پژوهش: روش این پژوهش نیمه آزمایشی(پیش آزمون-پس آزمون با گروه کنترل) بود. جامعه آماری این پژوهش متشکل از کلیه دانش آموزان با نشانه رفتار قلدری مشغول به تحصیل در مقطع متوسطه شهر یزد درسال تحصیلی 1404-1403بودند. که با توجه به اجرای مصاحبه و پرسشنامه تعداد 40 نفر که بیشترین نمره را در قلدری داشتند شناسایی شدند و با روش نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای انتخاب شدند. سپس در گروه آزمایش و گواه به صورت تصادفی هر گروه 20 نفر قرار گرفتند. جهت گرد آوری اطلاعات در این پژوهش از پرسشنامه قلدری در مدارس الوویوس (1996)، هوش هیجانی گلمن (2001)، تاب آوری کانر دیودسون (2003) و کارکرد شناختی نجاتی (1392) استفاده شد. شرکت کنندگان در گروه آزمایش طی هشت جلسه آموزش خودتنظیمی ذهن اگاهانه دریافت کردند جهت تجزیه تحلیل داده ها از تحلیل کواریانس تک متغیره و چند متغیره استفاده شد. یافته ها: نتایج نشان داد که آموزش خود تنظیمی ذهن آگاهانه بر روی متغیر رفتارهای قلدرمآبانه (05/0>p و 83/15=F و 300/0= مجذور اتا) و زیرمقیاس قلدری (05/0>p و 94/15=F و 319/0= مجذور اتا)، متغیر تاب آوری (05/0>p و 049/28=F و 431/0= مجذور اتا) و مولفه های آن که شامل اعتماد (05/0>p و 47/19=F و 371/0= مجذور اتا)، معنویت (05/0>p و 91/11=F و 265/0= مجذور اتا) و کنترل (05/0>p و 31/7=F و 300/0= مجذور اتا)، متغیر هوش هیجانی (05/0>p و 34/19=F و 343/0= مجذور اتا) و مؤلفه های خودآگاهی (05/0>p و 19/14=F و 295/0= مجذور اتا)، خودمدیریتی (05/0>p و 066/33=F و 493/0= مجذور اتا) و متغیرکارکرد شناختی (05/0>p و 61/51=F و 582/0= مجذور اتا) و مؤلفه های حافظه (05/0>p و 64/27=F و 480/0= مجذور اتا) و توجه (05/0>p و 34/16=F و 353/0= مجذور اتا) تأثیر دارد. نتیجه گیری: مداخله آموزش خودتنظیمی ذهن آگاهانه می تواند روشی مؤثر برای ک