حسین اسکندری

راهها در گذر زمان از عوامل و زمینه های اساسی در توسعۀ کشورها بوده اند و از آنها به عنوان شاهرگ حیاتی اقتصادی ملتها یاد شده است. تأکید مورخان و پژوهشگران به طور عمده بر نقشهای اقتصادی، سیاسی و نظامی راهها بوده و بیشتر پژوهشهای صورت رفته درمورد راهها، دربارۀاین موضوعات است. خلیج فارس نیز از این قاعده مستثنا نیست. این در حالی است که خلیج فارس به عنوان یک شاهراه تجاری، نقش اساسی و پررنگی در زمینۀ فرهنگ نیز ایفا کرده است. این پژوهش در پی پاسخگویی به این سؤال اساسی است که خلیج فارس چه نقشی در بازنشر فرهنگ و سنتهای ایرانی تا پایان دورۀ صفویه در مشرق زمین داشته است.به نظر میرسد جاذبۀ فرهنگ ایرانی و گسترش تجارت مبتنی بر تسامح و تساهل بازرگانان ایرانی و مسافرتهای مبلغان مذهبی ومعنوی و دیگر گروههای ایرانی که از طریق خلیج فارس شکل گرفتند، زمینه ساز استقرار جوامع ایرانی در فراسوی مرزهای ایرانی و گسترش فرهنگ ایرانی شد. این مسئله در قالب موضوعاتی مانند زبان فارسی، آداب و رسوم وهمچنین هنر و معماری ایرانی متبلور شده است. در این پژوهش با تکیه بر منابع کتابخانه ای و با روش تحلیلی توصیفی به بررسی موضوع پرداخته میشود.