عبدالکریم حسین پور

ظرفیت های اقتصادی در منطقه خلیج فارس و الگوهای تجاری در این منطقه دچار تحولات شگرفی گردیده است. نگاه سخت افزاری که در گذشته به منطقه خلیج فارس بوده تغییر یافته و امروزه به این منطقه و کشورهای آن به عنوان بازیگران مهم در جهان یاد می شود که سهم روز افزونی در اقتصاد بین الملل ایفا می کنند. ابرقدرت اقتصادی نظیر امریکا دارای تراز تجاری بالائی با امارات و عربستان می باشد و کشورهای قطر کویت و عمان در رده های بعدی قرار دارند. بطور طبیعی می دانیم که ایران عملا با امریکا رابطه رسمی تجاری ندارد و تحت شدیدترین تحریم های بین المللی هم از سوی امریکا و برخی کشورهای اروپایی قرار گرفته است. با ملاحظه تولید ناخالص داخلی (GDP) همسایگان خلیج فارس که در مجموع عددی بالغ بر 2102 میلیارد دلار است متوجه کاستی های چشمگیری در روابط تجاری ایران با همسایگان خلیج فارس می شویم. از سوی دیگر طی چند دهه اخیر همسایگان جنوبی با سرمایه گذاری کلان به میزان فزاینده ای اقدام با تاسیس بنادر تجاری نموده اند بنحوی که کویت 4 بندر، عربستان 10 بندر، بحرین 3 بندر، قطر 2 بندر و امارات 10 بندر تاسیس نموده یا آنها را روزآمد و ارتقا بخشیده اند. درحالی که بنادر ما در خلیج فارس به همان 2-3 موردی که به طور تاریخی مستقر بوده اند محدود مانده و حتی تلاشی جهت ارتقا ظرفیت آنها نکرده ایم. همه اینها باعث رشد روز افزون تجاری و بالطبع قدرت گیری این بازیگران در نظام بین الملل می شود و ما را از قافله توسعه اقتصادی و تجاری عقب نگه داشته است. آمار سال گذشته نشان می دهد که سهم تجاری ایران با کشورهای همسایه خلیج فارس هم عمدتا با کشور عراق بوده است، بعد از آن امارات و به مقادیر بسیار کمتری قطر و کویت و سایرین. لذا به استناد داده های اقتصادی ضرورت فعال تر نمودن ظرفیت های بندری و بازرگانی در منطقه بسیار حیاتی است و چشم انداز برنامه هفتم توسعه بایستی بر توسعه زیرساخت های بندری و گسترش روابط تجاری با همسایگان بخصوص در پهنه خلیج فارس باشد.