حسین مهتدی

لغتنامۀ مقاییس اللغة اثر ابوالحسین احمد بن فارس یکی از مهم ترین معاجم لغوی زبان (فرهنگ های زبان) عربی به شمار می آید و مهم ترین کتاب لغت ابن فارس است. مؤلف در این اثر کوشیده برای هر ماده، اصول معنایی آن را ذکر کند و مشتقات مختلف آن ماده را به آن اصول برگردانده معنا کند. نویسنده در این پژوهش بر آن است تا به این سؤال مهم پاسخ دهد: مهم ترین منابع استنادی ابن فارس در لغتنامۀ مقاییس اللغة چیست؟ با بررسی این لغتنامه این نتایج حاصل شد: پنج منبع اصلی که ابن فارس به آن استناد کرده است عبارتند از: العین از خلیل بن احمد فراهیدی، غریب الحدیث و مصنف الغریب از ابو عبید قاسم بن سلام، المنطق ابن سکّیت، الجمهرة از ابن درید. علاوه بر این کتب دیگری نیز استناد کرده است. ابن فارس در لغتنامۀ خود برای تبیین معنای کلمات به آیات قرآن و احادیث و اشعار شاعران و ضرب المثل ها اشاره کرده است. او در استناد به قرآن به نام سوره و شمارۀ آیه اشاره نکرده است و در استناد به حدیث در برخی موارد به راوی حدیث اشاره کرده است و در برخی موارد به راوی حدیث اشاره نکرده است و در استناد به اشعار شاعران در برخی موارد به نام شاعران اشاره نکرده است. نویسنده در این پژوهش با روش استقرائی و توصیفی تحلیلی به بررسی منابع و شیوۀ استنادی ابن فارس در لغتنامۀ مقاییس اللغة می پردازد.