حسین مهتدی

این پژوهش با کمک روش تحلیلی-کاربردی، به دنبال بررسی ساختار گفتمانی در خطبه عیادت حضرت زهراء 3 بر اساس الگوی تنشی گفتمان است و می کوشد، با تکیه بر ساختار تنشی و عبور از شرایط گسست و پیوست گفتمانی، تغییر در نظام معنایی گفتمان از یک حالت به حالت دیگر را واکاوی نماید. علاوه بر این هدف، شناسایی الگوی خاص تنشی در هر قسمت از گفتمان نیز، از مواردی است که این جستار در پی رسیدن به آن است. از آن جا که در نظام تنشی لایه های فشاره ای و گستره ای در ارتباط و تعامل با هم نقش آفرینی می کنند و هم پیوندی سطحی از فشاره و گستره شاکله گفتمان را شکل می دهد، بررسی گفتمان این خطبه، نشان داد که حضرت زهراء 3به منزله گفته پرداز در جریان معناسازی پویا و سیال به کنشگری فعال تبدیل می شود و خود را در نظام گفتمانی تنشی معناسازی می کند؛ بنابراین حضرت 3 از ساختار تنشی و زبانی خاصی، جهت انتقال معنا برای شکستن نظام معنایی سلطه پیمان شکنان بهره برده است و آنان را از طریق افشای اعمال، رفتارها و گفتارهای نادرست، بدون صلاحیت نشان داده است. بهره گیری از این نشانه ها سبب افزایش عاطفه در کلام و دست یابی زبان به ناممکن ترین زمان ها و مکان ها و در نتیجه اثرگذاری بیشتر بر شنونده، شده است. تغییر در معنا و سیالیت آن از مرحله ای به مرحله دیگر است، با تغییر در الگوهای مختلف صعودی، افزایشی، نزولی و در نهایت افزایشی، توانسته است، اتقان، استواری توأم با خشم، برحق بودن و محکم بودن در ایمان و عقیده را به گفته یاب القا کند.