حمیدرضا نوریزدان

انارشیطان (Tecomella undulata (Sm.) Seem) یک گونه چوبی چند منظوره است که به دلیل زادآوری طبیعی ناکارآمد، جزء دسته گیاهان در معرض خطر قرار دارد. نرخ کم ریشه زایی نابجای قلمه ها، دلیل اصلی عدم موفقیت در ازدیاد رویشی آن بوده است. ازاین رو، پژوهش پیش رو به منظور ارزیابی پتانسیل این گونه برای رویان زایی سوماتیکی درون شیشه ای انجام شد. ریزنمونه تخمدان در محیط کشت اصلاح شده MS در ترکیب با اکسین ها و سیتوکینین های مختلف کشت شد. نتایج نشان دهنده برتری NAA در القای پینه رویا ن زا بود. بیشترین پینه های رویان زا در محیط کشت حاوی NAA با غلظت های 5/0، دو، سه و چهار میلی گرم بر لیتر مشاهده شد که توده های پیش رویانی و رویان های سوماتیکی کروی نیز ایجاد کرد. کاربرد انفرادی سیتوکینین های TDZ و BA در غلظت های کم سبب پینه زایی قابل قبولی شد، اما این پینه ها، غیررویا ن زا بودند. بهترین پُرآوری پینه های رویان زا در محیط کشت بدون هورمون به دست آمد. محیط های حاوی 5/7 و 10 میلی گرم بر لیتر NAA به تنهایی توانستند رویان های سوماتیکی را همراه با پرآوری پینه القا کنند. محیط حاوی BA با غلظت کم (1/0 و دو میلی گرم بر لیتر) و ساکارز با غلظت 30 گرم بر لیتر سبب رویان زایی سوماتیکی دوباره شد. کاربرد BA و GA3 و افزایش غلظت ساکارز محیط کشت نتوانستند رویان های سوماتیکی القاشده در مرحله های پینه زایی و پرآوری پینه را بالغ کنند. یافته های این پژوهش درزمینه تولید پینه رویان زا و رویان سوماتیکی انارشیطان می تواند پایه ای سودمند برای پژوهش های گسترده تر آینده در ریزازدیادی این گونه سخت کار باشد.