حسین سلیمی

یکی از مهم ترین و مؤثرترین موضوعات اخلاقی و تعلیمی که بازتاب گسترده ای در متون ادب فارسی داشته، «دنیا گزینی» و «دنیا گریزی» است. این مقاله، موضوع «دنیا گزینی» و «دنیا گریزی» را در دو اثر برجسته و اخلاقی ادبیات فارسی؛ بوستان سعدی و مخزن الاسرار نظامی گنجوی، با روش تحلیل و نمونه آوری موردبررسی قرار می دهد. یافته های پژوهش نشان می دهد که هر دو شاعر، علاوه بر ظرافت های زبانی و بلاغی، هرگز از ترسیم و بیان آموزه های اخلاقی و به ویژه موضوع «دنیا گزینی» و «دنیا گریزی» و ستایش یا نکوهش این دو صفت انسانی غفلت نکرده و همواره محاسن و معایب دنیوی و اخروی آن را به مخاطبان خود گوشزد می کنند. تأثیرپذیری از قرآن و روایات اسلامی در انعکاس موضوع «دنیا گزینی» و «دنیا گریزی» از ویژگی های مشترک سعدی و نظامی و شرایط محیطی و تفکرات مذهبی از دلایل تفاوت نگاه آن دو به موضوع است.