محمد مدرسی

شوری خاک یا آب از جمله عوامل محدود کننده رشد و عملکرد گیاهان زراعی در نواحی خشک و نیمه خشک هستند، در عین حال ممکن است واکنش جمعیت های هر منطقه به شوری متفاوت باشد. ارزیابی تحمل جمعیت های سیاهدانه به تنش های زیست محیطی، به ویژه تنش شوری و تاثیر آن در مراحل مختلف رشد بر صفات و اندام های مختلف سیاهدانه عامل مهمی در انتخاب آن ها برای کشت در شرایط مختلف می باشد. این آزمایش بصورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی روی 4 جمعیت سیاهدانه (بوشهر، سمیرم، خوزستان و سروستان) با اعمال چهار سطح شوری (0، 40، 80 و 120 میلی مولار) با سه تکرار در گلخانه دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی خ لیج فارس انجام گردید. و صفات مورفولوژیک از قبیل تاریخ جوانه زنی، تعداد گل در بوته، تعداد انشعابات اصلی، تعداد انشعابات فرعی، ارتفاع بوته، اندازه گل، اندازه کپسول، وزن هزار دانه، تعداد دانه در بوته، تعداد دانه در کپسول، تعداد کپسول در بوته، عملکرد دانه، وزن خشک دانه، وزن کپسول، تعداد روز تا گلدهی، تعداد روز تا پایان رسیدگی و صفات فیتوشیمیایی شامل درصد روغن، میزان کلروفیل و میزان پرولین مورد اندازه گیری قرار گرفت. با توجه به نتایج حاصله، جمعیت سمیرم را به دلیل برتری در اکثر صفات در شرایط تنش شوری می توان به عنوان جمعیت برتر در این پژوهش معرفی کرد. همچنین مهم ترین صفات مؤثر بر وزن تعداد دانه در بوته، درصد روغن و ارتفاع بودند که می توان در تحقیقات به نژادی با توجه به آن ها به منظور غربالگری ژنوتیپ ها و ارقام جهت دستیابی به ژنوتیپ های متحمل به شوری، دست به انتخاب زد.