مهدی محمدی

هیدروکربن های آروماتیک حلقوی (PAHs) آلاینده هایی هستند که به جهت پایداری و مقاوت در بوم سامانه های دریایی، و دارا بودن اثرات شدید و طولانی مدت بروی موجودات دریایی بیشترین نگرانی را به خود اختصاص داده اند. در این تحقیق میزان و منشا 14 ترکیب PAHs در صدف صخره ای (Saccostrea cucullata) و رسوبات سواحل استان بوشهر مورد مطالعه قرار گرفت. این گونه صدف به دلیل پراکنش وسیع جغرافیایی و ارزش خوراکی که در رژیم غذایی مردم بوشهر دارد مورد بررسی قرار گرفت. در تیر ماه 1388 نمونه های صدف فوق از سواحل صخره ای 4 ایستگاه گناوه، بوشهر، دیر و نایبند جمع آوری و بروی یخ به آزمایشگاه منتقل و تا زمان انجام آنالیز در دمای -20 نگه داری شدند. بخشی از نمونه ها جهت به دست آورن وزن خشک جدا شدند. بافت های نرم به کمک پودر سولفات سدیم بدون آب خشک شده و به کمک دستگاه سوکسله و با استفاده از حلال های دی کلرو متان- هگزان (1:1 v/v) به مدت 8 ساعت تحت عمل استخراج قرار گرفتند. سپس نمونه ها از ستون 1 و 2 کرماتوگرافی جهت گرفتن فراکشن های هیدروکربن عبور داده شدند. استخراج ترکیبات رسوب نیز به روش فوق صورت گرفت و تنها تفاوت در استفاده از حلال دی کلرومتان در استخراج ترکیبات آلی در دستگاه سوکسله بود. اجزا به کمک دستگاه GC-MS آنالیز شدند. بازیافت ترکیبات PAHs در رسوب و صدف بیش از 65 درصد بود. دامنه مجموع غلظت 14 ترکیب PAHs در بافت نرم صدف بین 146.9تا 268.1 نانوگرم بر گرم وزن خشک بود. در حالی که دامنه مجموع غلظت 14 PAHsترکیبات در رسوبات بین 41.7 تا 227.6 نانوگرم بر گرم وزن خشک اندازه گیری شد. صدف های سواحل صخره ای استان بوشهر از نظر آلودگی به این آلاینده ها در سطح پایینی بودند. نتایج تحقیق نشان می دهد که میزان چربی کل در ایستگاه بوشهر بیش از سایر ایستگاه ها بود. بین میزان چربی کل و مجموع غلظت ترکیبات PAHs رابطه خطی مستقیم و معنی داری در سطح 0.05 مشاهده شد. نتایج حاصل از تعیین منبع آلودگی نشان داد که صدف و رسوب جمع آوری شده از سواحل استان بوشهر تحت تاثیر مخلوطی از- PAHs های ناشی از منابع پتروژنیک و پایرولیتیک بودند.