سیدناصر جابری

نوشتار حاضر بحثی ساختارگرایانه در باب قصه های مثنوی است. به این منظور پس از معرفی اجمالی مکتب ساختارگرایی و تعاریف مربوط به آن، به مطالعة دوازده قصه از دفترهای مختلف مثنوی پرداخته شده است. اشخاص اصلی قصه ها از مرحلة فقر مادی یا وقوع مشکل تا مرحلة رفع آن عملکردها و مراحل مشابهی را طی می کنند، عملکردهایی چون کوشش مبتنی بر نفس و خودی، مواجه شدن با بن بست، گریه، پشیمانی و توبه، خواب، دریافتِ الهامی غیبی، ملاقات با ولی یا شخصی معادل او، رسیدن به مرحلة تحول درونی و بالاخره دریافت گنج مقصود. از نکات قابل توجه در این تحقیق این است که نشان می دهد کارکردها در قصه های مثنوی کاملاً متأثر از اندیشه های عرفانی هستند. برای مقایسة هر دوازده قصه، جدولی تنظیم گردیده است که براساس آن می توان مراحل قصه ها و تعداد اجزا و عملکردهای مشترک و مشابه آنها را مشاهده کرد.