سید رضا منصوری

در طول دو دهه گذشته، بخش جنوبی زیرپهنه فارس در کمربند کوهزایی زاگرس فعال بوده است. در این مطالعه لرزه خیزی بخش جنوبی زاگرس از سال 2000 تا 2021 تحلیل شده است. تغییرات نرخ لرزه خیزی برپایه تغییرات فراسنج لرزه خیزی( b-value) و بعد فرکتال لرزه خیزی (D-value) با استفاده از داده های لرزه ای دستگاهی مورد بررسی قرار گرفته است. از روش حداقل مربعات برای اندازه گیری فراسنج لرزه خیزی bو از روش انتگرال همبستگی برای محاسبه بعد فرکتالی زمین لرزه های رخ داده استفاده شده است، سپس از روش همسایگی برای تهیه نقشه های پهنه بندی استفاده شده است. کاهش مقدار b در شمال خاوری نشان می دهد که تنش در این بخش در حال افزایش است که می تواند نشانه ای از یک زلزله بزرگ در آینده باشد. همچنین، تغییرات فضایی b نشان می دهد که بخش شمال خاوری در مقایسه با بخش جنوب باختری کم تر تحت فشار است. ضریب همبستگی حدود 78/0 – است، لذا ا میزان احتمال رخداد زمین لرزه های بزرگ بر روی گسل هایی با مساحت زیاد افزایش می یابد. با توجه به نقشه های پهنه بندی و شناسایی مناطق با تنش بالا در محدوده مطالعاتی، بخش های شمالی گسل MFF و گسل برازجان و مناطق اطراف شهرهای جم، فراشبند و در مراحل بعد خورموج به عنوان مناطق احتمالی رخداد زمین رزه آتی معرفی می گردند. دشت باغان در محدوده با خطر نسبتا بالا در این مطالعه واقع شده است. همچنین با بررسی تغییرات نوسان سطح آب زیرزمینی در چاه های انتخابی بخش باغان به دو صورت دستی و اطلاعات دیتالاگر به نظر می رسد نوسان فقط در زلزله های بزرگتر از 5 قابل رصد کردن در این دشت می باشد. از آنجا که تغییرات سطح آب در فواصل متوسط از محل رخداد زمینلرزه می تواند متاثر از عوامل مختلفی باشد، عامل موثر در تغییر سطح آب علاوه بر رخداد زمینلرزه می تواند بارش و تخلیه آبخوان نیز باشد و تفکیک این عوامل با توجه به رخداد زمین لرزه های بزرگ این محدوده در فصول پرباران مشکل می باشد. لذا به نظر می رسد جز در زلزله فروردین 1392 که علاوه بر دشت های شنبه و سنا، باغان نیز تحت تاثیر قرار گرفته است در بقیه رخدادها نمی وان در این فاصله مکانی تفکیک مناسبی از عامل نوسانات سطح آب انجام داد. این نتایج نشان می دهد بهتر است در مطالعات آتی با نصب دیتالاگرها در سایر چاه ها به صورت انتخابی هم در محیط آبرفتی و هم در محیط سنگی به بررسی این عامل پر