سوران رجبی

فوبیای خاص دسته ای از اختلالات اضطرابی است که می تواند منجر به پریشانی قابل توجه در اختلال اجتماعی شود و در صورت عدم درمان فشار روانی حاصل از ترس شدید، موجب بروز بیماری های روان تنی گردد. لذا هدف پژوهش حاضر، بررسی اثربخشی درمان حساسیت زدایی از طریق حرکت چشم و پردازش مجدد بر اضطراب، خلق مثبت و منفی، و واکنش پذیری هیجانی دانش آموزان مبتلا به ترس های مرضی خاص است. روش تحقیق آزمایشی با طرح پیش آزمون-پس آزمون با گروه کنترل بود. جامعه آماری این پژوهش 400 نفر از دانش آموزان دختر مدارس متوسطه منطقه سعدآباد در سال تحصیلی 1400،که 176 نفر از آن ها مبتلا به فوبی حیوان بودند از میان آن ها 30 دخترمبتلا به ترس مرضی خاص نسبت به حیوانات به صورت تصادفی در قالب دو گروه آزمایش (15نفر) و کنترل (15نفر) جایگزین شدند. ابزار پژوهش شامل مصاحبه بالینی بر اساس5DSM-، پرسشنامه فوبی خاص (فیربرادر و آنتونی، 2012)، پرسشنامه اضطراب (بک، 1998)، پرسشنامه خلق مثبت و منفی (PANAS)، پرسشنامه واکنش پذیری عاطفی (ناک و متیو، 2008)، مقیاس اعتبار شناختواره مثبت (شاپیرو، 1991) بود. پس از اجرای پیش آزمون، گروه آزمایشی به مدت 6 جلسه تحت درمان حساسیت زدایی از طریق حرکت چشم و پردازش مجدد قرار گرفت و گروه کنترل در لیست انتظار باقی ماند. سپس آزمودنی های هر دو گروه پرسشنامه های پس آزمون را تکمیل نمودند. تحلیل دادهها نشان داد که بین میانگین نمرات پس آزمون تعدیل شده گروه آزمایش و کنترل تفاوت معناداری وجود دارد. به نحوی که آموزش حساسیتزدایی از طریق حرکت چشم و پردازش مجدد باعث کاهش ترس مرضی خاص (0.001>p)، اضطراب (0.001>p)، خلق مثبت و منفی (0.001>p) و واکنش پذیری هیجانی (0.001>p) شده است. یافته های تحلیل کوواریانس چندمتغیره نشان داد که درمان حساسیت زدایی از طریق حرکت چشم و پردازش مجدد بر کاهش علایم اضطراب با اندازه اثر72/. ،خلق مثبت با اندازه اثر96/. ،خلق منفی با اندازه اثر38/. و واکنش پذیری هیجانی با اندازه اثر13/. تاثیر معنادار داشته است.با توجه به نتایج به دست آمده، پیشنهاد میشود درمانگران و روانشناسان بالینی از روش حساسیتزدایی از طریق حرکت چشم و پردازش مجدد برای بهبود اضطراب، خلق مثبت و منفی، و واکنش پذیری هیجانی دانش آموزان مبتلا به ترس های مرضی خاص استفاده کنند.