علی فخری

خیار دریایی Holothuria (Mertensiothuria) leucospilota یک گونه بومی صادراتی در خلیج فارس است و علیرغم ارزش اقتصادی بالا، هیچ مطالعه ای در زمینه زیست شناسی تولید مثلی آن در این منطقه انجام نشده است. هدف از مطالعه حاضر، توصیف بیولوژی تولید مثل H. leucospilota با استفاده از شاخص های بافت گناد و هورمون های جنسی استروئیدی (برای اولین بار در خیار دریایی) بود. تخم ریزی فقط یک بار در این گونه مشاهده شد. چرخه تولید مثلی سالانه H. leucospilota را می توان به شش مرحله شامل استراحت (بهبود)، رشد، رشد پیشرفته، بالغ، تخم ریزی و پس از تخم ریزی تقسیم کرد. این مراحل در بین جمعیت همزمان بود. شروع گامتوژنز مصادف با پایان دی ماه بود و تا پایان تیرماه ادامه داشت. از ماه اردیبهشت تا تیر، اکثر افراد جمعیت بالغ و آماده تخم ریزی بودند. تخم ریزی سرانجام در مرداد ماه انجام شد که دمای آب به حداکثر مقدار خود رسید. با این حال تخم ریزی تا اوایل مهرماه ادامه داشت. به طور کلی طبق مطالعه حاضر فصل زایش H. leucospilota تابستان خلیج فارس است که درجه حرارت به حداکثر خود می رسد. اکثر افراد بین اواخر مهر و اوایل دی در مرحله استراحت بودند که در طی آن تشخیص جنسیت آنها غیرممکن بود.