عبدالرضا فاضلی

سازه ها در هنگام وقوع زلزله رفتار غیرارتجاعی دارند از این رو برای تعیین نیاز های لرزه ای سازه ها، انجام تحلیل غیرخطی ضروری است. یکی از پارامترهای مؤثر در رفتار سازه ها در هنگام زلزله، ضریب رفتار می باشد که در این پژوهش به بررسی آن در قاب های خمشی بتن مسلح پرداخته ایم. سیستم قاب خمشی به سبب شکل پذیری و قابلیت استهلاک انرژی مناسبی که از خود نشان می دهد و همچنین به دلیل امکان استفاده از فضاهای بیشتر، یکی از پرکابرد ترین سیستم های باربر جانبی است. هدف ما در این پژوهش، یافتن رابطه ای ریاضی جهت تعیین ضریب رفتار در قاب خمشی بتن مسلح بر اساس مشخصات هندسی قاب می باشد. به این منظور ابتدا 504 قاب خمشی بتن مسلح با شکل پذیری ویژه و متوسط در نرم افزار SAP2000 طراحی شده است که شامل قاب هایی با تعداد طبقات 2، 4، 6، 8، 10، 12 و 15 و نسبت طول دهانه به ارتفاع طبقه 1، 5/1، 2 و 5/2 در نوع زمین Ⅱ و Ⅲ می باشد. در قاب های طراحی شده شدت لرزه خیزی 25/0، 3/0 و 35/0 و تنش تسلیم میلگرد مورد استفاده 340 مگاپاسکال و 400 مگاپاسکال در نظر گرفته شده است. قاب های طراحی شده با فرض مفاصل فایبر تحت تحلیل استاتیکی غیرخطی قرار گرفته و پارامترهای لرزه ای محاسبه شده است. مشخصاتی نظیر تعداد طبقات، نسبت طول دهانه به ارتفاع طبقه، نوع زمین ساختگاه، شدت لرزه خیزی محل ساخت و نسبت مقاومت فشاری بتن به تنش تسلیم میلگرد به عنوان ورودی و پارامترهای محاسبه شده از تحلیل بار- افزون به عنوان خروجی نرم افزار GeneXpro Tools تعریف شده است و با استفاده از عملگرهای ریاضی و مفاهیم برنامه نویسی بیان ژن، رابطه ای جهت تعیین ضریب رفتار در قاب بتن مسلح با مشخصات ذکر شده بدست آمده است. پس از تحلیل حساسیت از رابطه های بدست آمده با هر یک از پارامترهای ورودی می توان دریافت که ضریب رفتار وابستگی زیادی به شدت لرزه خیزی و تغییر نوع مقاومت میلگرد نداشته اما با افزایش تعداد طبقات و افزایش طول دهانه، مقدار ضریب رفتار متفاوتی بدست آمده است. نتایج نشان می دهد که الگوریتم بیان ژن توانسته است با دقت خوبی نسبت به تعریف رابطه ریاضیاتی برای تخمین ضریب رفتار موفق عمل نماید و ضریب رگرسیون بیشتر از 9/0 بدست آمده است.