سیدعبداللطیف هاشمی فرد

امروزه تلاش های فراوانی جهت حفظ محیط زیست در زمینه صنایع نفت و گاز در حال انجام است. از مهمترین آلاینده های محیط زیست در صنعت نفت و گاز، پساب نفتی یا آب تولیدی است. در هنگام فرآیند تولید نفت خام از میادین نفتی، مقادیر متنابهی آب همراه نفت از سازندهای این میدان ها تولید می گردد که به عنوان آب تولیدی شناخته می شود. با افزایش میزان برداشت هیدروکربن از مخازن نفت و گاز، مقدار آب تولیدی نیز افزایش خواهد یافت. آب تولیدی می تواند دارای ذرات جامد، املاح، فلزات سنگین، مواد آلی و حتی مواد رادیواکتیو باشد که هرکدام از این مواد در صورت دفع به دریا دارای اثرات شیمیایی و زیست محیطی مخرب زیادی هستند. بنابراین جهت دفع این آب های زائد که به صورت پساب نفتی در فرآورش مقدماتی نفت خام جدا خواهد شد، در نظر گرفتن ملاحظات زیست محیطی موضوعی کاملا مهم و ضروری است. با تخلیه پساب های نفتی به دریاها و محیط زیست، طیف وسیعی از جانوران و گیاهان در معرض خطر قرار می گیرند. این موضوع باعث آلودگی آب های ساحلی شده و باعث ایجاد خطر برای ساکنین سواحل نیز می شود. این مشکلات به پساب های نفتی حاصل از سکوهای نفتی موجود در دریاها نیز مربوط می شود. بنابراین ضرورت تصفیه این پساب ها و حفظ محیط زیست دریایی، به شدت احساس می گردد. میدان نفتی نوروز در 97 کیلومتری غرب منطقه بهرگان در آب های خلیج فارس قرار دارد. فرآورش اولیه نفت خام بر روی سکوی (NPP2) در 2 ظرف تفکیک گر اصلی و یک تفکیک گر آزمایش انجام می-شود. تفکیک کننده های این سکو در حال حاظر دوفازی هستند، هر چند قابلیت سه فازی شدن هم دارند ولی از نظر تجهیزات داخلی برای جداسازی آب کامل نیستند. بنابراین، فعلاً هیچگونه جداسازی آب در تأسیسات نوروز انجام نمی شود. پس از یک مرحله جداسازی گاز بر روی این سکو، مخلوط نفت و آب همراه از طریق یک خط لوله 22 اینچ چندفازی زیردریایی به سکوی (SPP2) میدان سروش منتقل می-شود تا مراحل تکمیلی فرآورش نفت خام نوروز و جداسازی آب همراه بر روی این سکو انجام شود. پساب نوروز پس از اختلاط با پساب سروش در واحد تصفیه پساب مشتمل بر هیدروسیکلون و واحد شناورسازی فشرده مستقر بر روی سکوی (SPP1) تصفیه می شود و جهت دفع از طریق پمپ های تزریق پساب نفتی در 3 حلقه چاه دفعی پساب مستقر بر روی سکوی سر چاهی (SWP1) تزریق می شود و در مواردی به دلایل مشکلات فنی و یا ت