علی خضری

یکی از اصطلاحاتی که در فرهنگ و ادبیات امروز فراوان به کار برده می شود، اصطلاح «intertextuality» است که معادل فارسی «میان متنی» یا «بینامتنی» را برای آن انتخاب کرده اند. در واقع نظریه بینامتنیت آن است که هر متن از متون گوناگونی آب می خورد و خود نیز بخشی از دستمایه ی متون بعدی را شکل می دهد. متون دینی از جمله منابعی است که شاعران از آن بهره ی فراوان برده اند. قرآن کریم شاخص ترین و مهم ترین این متون است که مفاهیم و آموزه های اخلاقی آن در کنار بلاغت بی نظیر آن موجب شده است تا جایگاه ویژه ای در میان شاعران بیابد. شاعران مسلمان همواره با کلام باری تعالی مأنوس بوده و مضامین قرآنی را به صورت مستقیم یا غیر مستقیم در اشعار خود بازتاب داده اند. خلیل مطران شاعر معروف و معاصر لبنانی یکی از این شاعران است که از آیات قرآن و احادیث شریف نبوی در اشعارش بهره ی فراوانی برده و عمق این تأثیرپذیری در اشعارش کاملاً مشهود است. در واقع شاعر، زبان شعریش را با زبان آراسته ی قرآن و احادیث زینت داده است. لذا ما در این نوشتار برآنیم تا به بررسی شعر این شاعر معاصر از منظر روابط بینامتنی بپردازیم و پس از ارزیابی اشعار وی بر اساس اصول و قواعد این نظریه، میزان تأثیرپذیری وی از آیات و روایات را تبیین نماییم.