عبدالمحمد مهران پور

سنتز، یک شاخه بسیار مهم در شیمی را تشکیل می دهد. از جمله سنتزهایی که مورد توجه دانشمندان و محققان قرار گرفته است تهیه هتروسیکل ها است]?[. هتروسیکل ها محدودهاستفادهوسیعیدارندودرمیانانواعترکیباتداروئی]?[،دامپزشکیوشیمیگیاهیسهمعمده-ایدارند.آنهابه عنوانعواملشفافکنندهنوری، ضد اکسایش، ضد خوردگی، افزودنی-هاوبسیاریازعواملدیگربه کارمی روند]?[. خصوصیاتساختمانیمهمدربسیاریازترکیباتهتروسیکلایناستکهامکانداردگروه هایفعالبه-عنواناستخلافیابخشیازخودسیستمحلقویظاهرشوند.برایمثال،اتم هاینیتروژنبازیمی توانندهمبه-صورتاستخلافآمینووهمبه-صورتبخشیازحلقهظاهرشوند.اینبدانمعناستکهساختمانهاکاملاًمتنوعهستندوبهاینوسیلهگروه-هایفعالرادردسترسقرارداده است. ترکیباتهتروسیکلبه-عنوانحدواسطهایسنتزهایآلینیزاستفادهفزاینده اییافته اند]?و?[. ترکیباتهتروسیکلبه طوروسیعیدرطبیعتپراکندهشده اند.بسیاریازآن هادارایاهمیتاساسیدرسیستمزندهمی باشند.هر روزیکیازترکیباتهتروسیکلبه-عنوانیکجزءکلیدیدرفرایندهایزیستیشناختهمی شود.به عنوانمثال،می توانبهاسید-هاینوکلئیک اشارهکردکهمشتقاتیازسیستم هایپیریمیدینوپورینهستندوشرکتآن-هادررونویسیقطعیتیافتهاست. کلروفیل وهِم (شکل1-1) کهمشتقاتسیستمحلقویپورفیرینهستند،ازاجزایلازمبرایفتوسنتزوانتقالاکسیژندرگیاهانعالیوحیواناتمی باشند.اجزایضروریترکیبرژیمغذاییمثلریبوفلاوین(ویتامینب2)، تیامین (ویتامینب1)?شکل ?-??،پیریدوکسول(ویتامینب6)،نیکوتینامید(ویتامینب3) واسیدآسکوربیک(ویتامینث) ترکیباتهتروسیکلهستند. ازمیانبیستاسیدآمینه ایکهمعمولاًدرپروتئین هایافتمی-شوند،سهاسیدآمینهبه نام هایهیستیدین،پرولین،و تریپتوفان، هتروسیکلهستند.