احمدرضا کهنسال

هدف از این مقاله بررسی استراتژی تنوع بخشی کسب وکار، شیوه های مختلف اعمال آن و تأثیر این روش در شرکت های فعال در صنایع دریایی است. با نگاه به تاریخچه صنعت کشتی سازی و به طورکلی صنایع دریایی، کاملاً روشن است که تقاضاها برای محصولات و خدمات این حوزه از صنعت یک حالت نوسانی دارند. به این معنی که در مدت زمان معینی تقاضا برای یک محصول و یا خدمات خاص، افزایش می یابد و در یک دوره دیگر، میزان تقاضا کاهش خواهد یافت. این تغییرات اغلب تابع میزان تجارت دریایی و گاهی اوقات ممکن است ناشی از تغییر سیاست گذاری دولت ها و محدودیت های بین المللی باشد. یکی از استراتژی هایی که توسط برخی از شرکت های فعال در این حوزه برای برخورد با این رفتار بازار انتخاب شده است، تنوع بخشی به کسب وکار است. تنوع بخشی به کسب وکار به شیوه های مختلف و در بخش های مختلفی انجام می شود. در یک تقسیم بندی کلی می توان تنوع بخشی کسب وکار را ازنظر راستای تنوع بخشی دسته بندی کرد. از این نظر، تنوع بخشی ممکن است در جهت عمودی (در جهت ورودی ها و یا خروجی های کنونی کسب وکار) و یا ممکن است در راستای افقی انجام شود. بر اساس این که برای تنوع بخشی چه راستایی انتخاب شود، تحقیق و توسعه و نوآوری شرکت نیز در همان راستا انجام خواهد شد. یکی از شیوه های تنوع بخشی، ایجاد تنوع در محصولات و خدمات و همچنین تنوع در قیمت ها است که می تواند به توسعه فعالیت شرکت ها کمک کند. در دهه های اخیر، بسیاری از شرکت ها ی کشتی سازی سعی در حضور در بازار ساخت کشتی های باارزش افزوده بیشتر داشته اند. بسیاری از شرکت های کشتی سازی نگاه ویژه ای به حوزه سازه های فراساحل و صنعت تعمیرات کشتی داشته اند. برخی از مجتمع های بزرگ کشتی سازی، حضور در سایر صنایع غیر از کشتی سازی را به عنوان راه حل انتخاب کرده ا ند تا در شرایط کاهش تقاضای ساخت کشتی، کسب وکار خود را حفظ و یا توسعه دهند. این موضوع که سیاست های تنوع بخشی کسب وکار، تا چه حدی بر عملکرد شرکت های فعال در صنایع دریایی مؤثر است نیاز به مطالعات دقیق دارد. البته روشن است که این تأثیر به فاکتورهای زیادی بستگی دارد به نحوی که نمی توان همه نتایج به دست آمده برای یک شرکت خاص را به شرکت های دیگر تعمیم داد.