احمد شادی

مقدمه: امروزه با توجه به گسترش بیماری ها، استفاده از تکنیک های سریع و بسیار حساس تشخیصی از اهمیت زیادی برخوردار می باشد. اولین تلاش ها برای ساخت زیست حسگری کاربردی در سال 6311 و برای پایش گلوکز خون آغاز گردید. نانوزیست حسگرها ابزاری سنجشی هستند که به کمک یک پذیرنده ی زیستی و مبدل، قادر به شناسایی و اندازه گیری هزاران ماده شیمیایی و زیستی می باشند. از نانوزیست حسگرها به عنوان ابزاری قدرتمند و سریع در علوم مختلفی چون پزشکی، زیست شناسی، صنایع غذایی و صنایع دارویی بهره می گیرند. در مطالعه ی مروری حاضر، مفاهیم، تاریخچه، دسته بندی، معایب و مزایا و کاربرد نانوزیست حسگرها در علوم زیست پزشکی را مورد بررسی قرار خواهیم داد. مواد و روش ها: در این مطالعه مقالات نمایه شده در پایگاه های اطلاعاتی PubMed ، Science Direct ، Google Scholars ، Springer ، Wiley ، Nature ، ACS ، Hindawi و Sage مورد بررسی قرار گرفتند. واژگان مورد جستجو شامل نانوحسگر، نانوزیست حسگر، بیوسنسور، سنسور شیمیایی و سنسورهای بیولوژیکی بودند. در مجموع از میان 651 مقاله و گزارش، با حذف موارد مشابه در نهایت تعداد 665 مقاله ارزیابی گردید. یافته ها و بحث و نتیجه گیری: در این پژوهش انواع نانوزیست حسگرها مورد بررسی قرار گرفتند. نانوزیست حسگرها با توجه به کاربردشان، دارای دسته بندی متنوعی هستند که می توان به حسگرهای مبتنی بر نانوذرات، حسگرهای مغناطیسی، زیست حسگر الکتروشیمیایی و حسگرهای مبتنی بر نانولوله ها اشاره کرد. در دهه ی حاضر نانوزیست حسگرها از ابزارهای مهم در پایش آنتی ژن های سرم و عوامل سرطان زا بوده اند. این ابزار ها امروزه اختلالاتی چون دیابت، سرطان و پاسخ های آلرژیک را نیز به خوبی پایش می کنند. نانو زیست حسگرها با توجه به اختصاصی بودن، تکرارپذیری، سرعت پاسخ دهی بالا، کشت در بدن و کوچک بودن، از ابزارهای بسیار مهم و کاربردی علوم زیست پزشکی می باشند که در آینده جایگزین بسیاری از ابزارهای رایج می گردند.