علی عزیزی

یکی از ویژگی­های تصوف خراسانی که آن را از گونه­های دیگر تصوف متمایز می­کند، پیوندی است که با زندگی اجتماعی و مسائل پیرامون آن دارد. ازجمله موضوعات قابل تأمل و بررسی در تصوف خراسانی مسئله سیاست است. تصوف خراسانی با وجود پذیرش نظریه سیاسی حاکم که به واقع همان نظام خلافت سنی بود، چندان از شیوه عملی سیاست ورزان رضایت نداشتند. بدین منظور ازطرفی در جهت نفی و اصلاح سیستم موجود کوشیدند، و ازطرف دیگر، به پی ریزی ارزش های جایگزین دست یازیدند. عمده فعالیت سیاسی صوفیان در سه قالب فعل(عمل)؛ اندیشه؛ و زبان، قابل بررسی هستند و عنوان « زبان سیاسی» عنوانی جامع برای آن ها است. طبق بررسی های صورت گرفته بیشترین هنجارگریزی و رفتارهای سیاسی صوفیه در حوزه اندیشه و سپس رفتارهای عملی صورت گرفته است. واضح است که بررسی و تحلیل متون صوفیه از منظر جامعه شناسی و نظریه های سیاسی می تواند جوانبی از این متون را آشکار کند که پیش از این در پرده های قدسی خود را پنهان ساخته بودند