مهدی بی باک

میکروپالستیکها (MPs (به عنوان یکی از آالیندههای زیستمحیطی نوظهور در اکوسیستمهای آبی، مورد توجه بسیاری از پژوهشگران قرار گرفتهاند. رودخانهها به دلیل نقش کلیدی خود در اتصال زیستگاههای زمینی و دریایی و به عنوان حامل اصلی آالیندهها به دریاها، اهمیت زیادی دارند. سد سفید رود، یکی از بزرگترین سدهای شمال ایران، با کاهش جریان طبیعی آب، پتانسیل باالیی برای تجمع میکروپالستیکها در خود دارد. در این مطالعه، فراوانی و ویژگیهای میکروپالستیکها در آبهای سطحی و رسوبات سد سفید رود در پنج ایستگاه شامل امامزاده هاشم، سد سیاهرود، رستمآباد و سد سفید رود مورد بررسی قرار گرفت. نمونهبرداری از آب با استفاده از توری پالنکتونگیری و جمعآوری رسوبات با قاشق فلزی انجام شد. نمونهها با استفاده از هیدروژن پراکسید برای هضم مواد آلی و سدیم کلرید برای جداسازی میکروپالستیکها بر اساس اختالف چگالی آمادهسازی شدند. شناسایی بصری با استریو میکروسکوپ و تعیین نوع پلیمرها با روش FTIR انجام گردید. نتایج نشان داد که پلیمرهای پلیاتیلن، پلیاستایرن و پلیاستر در کل نمونهها شناسایی شدند و پلیاتیلن هم در نمونههای آب و هم در نمونههای رسوب غالب بود. میکروپالستیکهای شناساییشده به شکلهای رشتهای، تکهای، فیلم و پلت بودند. اندازه میکروپالستیکها بین 500 تا 5000 میکرومتر متغیر بود و در نمونههای رسوب، اندازههای 1000 تا 2000 میکرومتر بیشترین فراوانی را داشتند. به طور خاص، 43/64 درصد از میکروپالستیکهای موجود در رسوبات در این بازه اندازه قرار داشتند. میکروپالستیکها به رنگهای متنوعی مشاهده شدند که رنگهای سیاه، قرمز و سبز در بیشتر نمونههای آب و رسوب غالب بودند. رنگ سیاه بیشترین فراوانی را در ایستگاه سیاهرود با 62/75 درصد داشت. این مطالعه با ارائه اطالعات جدید، به درک بهتر پراکندگی و ویژگیهای میکروپالستیکها در محیطهای آبی منطقه و مدیریت بهینه منابع آب کمک میکند.