داریوش صابری

زمینه: کیتین بعد از سلولز فراوانترین پلی ساکارید طبیعی روی زمین است و به دلیل غیر سمّی بودن، زیست سازگار و زیست تخریب پذیر بودن، کاربردهای مختلفی در صنایع غذایی، پزشکی، دارویی، کشاورزی و شیمیایی دارد. کامپوزیت های بر پایه کیتین به دلیل داشتن خاصیت ضدباکتریایی و کاتالیزوری مورد توجه قرار گرفته اند. استخراج چنین کامپوزیت هایی به صورت تک مرحله از ضایعات میگو، به کمک حلال های سبز و سازگار با محیط زیست، از دیدگاه زیست محیطی حائز اهمیت است. هدف: هدف از این مطالعه، استخراج تک مرحله ای کامپوزیت کیتین/نیکل از ضایعات میگوی ببری سبز خلیج فارس و بررسی خواص ضدباکتریایی و اثر کاتالیزوری آن در سنتز کاربامات ها می باشد. روش‏شناسی: در این تحقیق محلول آبکی حلال فرازودگداز اوره/نیکل استات تهیه و از آن برای استخراج کامپوزیت کیتین/نیکل بهره گرفته شد. اثر پارامترهایی همچون دما، زمان، غلظت حلال و نسبت حلال به نمونه مورد مطالعه قرار گرفت. ویژگی های ضد باکتریایی کامپوزیت سنتز شده از طریق بررسی درصد بازدارندگی رشد باکتری های اشرشیا کلی و انتروباکتر آئروژنز با استفاده از روش اسپکتروفوتومتری مطالعه شد. همچنین اثر کاتالیزور کیتین/نیکل سنتز شده در واکنش سنتز چندین مشتق از کربامات ها از واکنش بین 3،1-دی کربونیل ها و DMF بررسی گردید. یافته‏ها: پس از بررسی پارامترهای مؤثر، در دمای 130 درجه سانتیگراد و مدت زمان 15 ساعت، با محلول آبکی 30 درصد وزنی/وزنی حلال فرازودگداز اوره/نیکل استات و نسبت حلال به نمونه 1:60، کامپوزیت کیتین/نیکل با راندمان 96.9 درصد حاوی 1.3 درصد کلسیم، 1.8 درصد پروتئین و 34 درصد نیکل به دست آمد. نتایج مطالعه نشان داد که کامپوزیت کیتین/نیکل سنتز شده دارای اثر ضد باکتریایی بر علیه باکتری های انتروباکتر آئروژنز و اشرشیا کلای می باشد (به ترتیب 59 و 63 درصد بازدارندگی رشد در غلظت 103 باکتری). همچنین فعالیت کاتالیزوری کامپوزیت سنتز شده در واکنش جفت شدن اکسایشی 3،1-دی کربونیل ها با DMF مورد بررسی قرار گرفت و کربامات های مربوطه با راندمان خوب سنتز گردیدند. نتیجه‏گیری: حلال های فرازودگداز بر پایه نمک های فلزی توانایی خوبی برای استخراج کامپوزیت کیتین/فلز با درجه خلوص بالا از ضایعات میگو دارند. با تغییر اجزای حلال می توان کامپوزیت های مختلفی را در یک مرحله از ضایعات میگو استخراج کرد.