ابراهیم حیدری

زمینه: با توجه به اهمیت نقش منابع انرژی به ویژه گاز طبیعی در توسعه اقتصادی و رفاه اجتماعی، به منظور کاهش شوک ها و بحران های احتمالی در آینده و همچنین اصلاح و بهینه یابی الگوی مصرف در حال و آینده، لزوم مدیریت صحیح عرضه و تقاضای انرژی بسیار ضروری است. هدف: هدف اصلی پژوهش، بررسی و شناخت رفتار مصرف کنندگان گاز طبیعی در سه بخش مسکونی، تجاری و صنعتی استان بوشهر جهت مدیریت و برنامه ریزی صحیح تقاضای گاز طبیعی می باشد. ازاین رو مطالعه حاضر قصد تخمین و پیش بینی تقاضای هر سه بخش برای گاز طبیعی با استفاده از مدل های پویای تعدیل جزیی و ARIMA دارد. همچنین کشش قیمتی و درآمدی تقاضای گاز طبیعی نیز بررسی خواهد شد. روش‏شناسی: به منظور تخمین تقاضا با استفاده از مدل ARIMA در هر سه بخش، از داده های سری زمانی ماهیانه مصرف گاز طبیعی در هر سه بخش مسکونی، تجاری و صنعتی در بازه ی زمانی 1398-1390 استفاده شده است. برآورد تقاضا با استفاده از مدل تعدیل جزیی در هر سه بخش، از داده های سری زمانی فصلی(هر بخش) مصرف گاز طبیعی، تعداد مشترکین، شاخص درآمد، قیمت گاز طبیعی، قیمت برق به عنوان انرژی جانشین بخش مسکونی و تجاری، قیمت نفت به عنوان انرژی جانشین بخش صنعتی و میانگین دما در محدوده ی زمانی 1398-1390 استفاده شده است. یافته‏ها: مدل آریمای برآوردی بخش های مسکونی، تجاری و صنعتی به ترتیب: ARIMA(4,1,6)، ARIMA(0,0,3) و ARIMA(3,1,2) می باشد. کشش قیمتی تخمین زده شده بخش های ذکر شده به ترتیب: 0.57-، 0.57-، 0.02- می باشد. کشش درآمدی برآوردی بخش های ذکر شده به ترتیب: 0.68-، 0.84-، 0.47. نرخ تعدیل پویای برآوردی در بخش مسکونی 0.17 درصد و در بخش تجاری 0.30 درصد و صنعتی 0.34 درصد می باشد. نتیجه‏گیری: مطابق نتایج تخمین،گاز طبیعی برای مصرف کنندگان خانگی و تجاری استان بوشهر کالایی بی کشش و پست محسوب می شود اما در بخش صنعتی، در کوتاه مدت و بلندمدت قیمت گاز طبیعی تاثیری بر روی تقاضای آن ها ندارد و کشش آن نزدیک صفر است. کشش درآمدی گاز طبیعی بخش صنعت استان بوشهر مثبت شد.