احسان حیدرزاده

عدم وجود زندگی اجتماعی و تعامل افراد مختلف با هم، مشکلات زیادی را ایجاد می­کند که عدم پیشرفت افراد و در نتیجه، عدم توسعه جامعه را در پی دارد؛ بنابراین اهمیت حضورپذیری هر چه بیش تر و بهتر مردم در سطح جوامع امروزی و همچنین، برقراری تعاملات اجتماعی در سطح کیفیت زندگی مردم، کاملاً ملموس است. با توجه به اینکه امروزه ابعاد زندگی اجتماعی انسان، نادیده گرفته می­شود و درگذشته، بعد اجتماعی انسان و اجتماع­پذیری شهرها بیشتر در نظر گرفته می­شد؛ از این رو مقاله حاضر با هدف بازشناسی و واکاوی راه کارهای مؤثر در ایجاد و تقویت اجتماع­پذیری در کالبد شهرهای تاریخی موفق در این زمینه در راستای به­کارگیری آن ها در شهرسازی و معماری امروزی صورت گرفته است. بر همین اساس بافت تاریخی شهر بوشهر، که از نمونه های موفق در حضورپذیری مردم با وجود فرهنگ ها و مذاهب مختلف بوده است؛ به منظور بررسی در این پژوهش، انتخاب گردید. این پژوهش با به کارگیری ترکیبی از روش کیفی و کمی به صورت توصیفی ـ تحلیلی، انجام گرفته است. ساختار تحقیق در دو بخش تنظیم شد؛ بخش مبانی نظری به صورت کیفی با استفاده از منابع کتابخانه ای جهت استخراج مولفه­های مدل و بخش میدانی به روش کمی با استفاده از پرسش نامه و آزمون مدل با استفاده از روش آزمون دو جمله ای در نرم افزار SPSS و تحلیل عاملی تأییدی نظرات کاربران در نرم­افزار لیزرل، انجام گرفت. بر اساس یافته­های تحقیق، روایی مدل مفهومی توسط تکنیک روایی سازه همگرا و پایایی آن، توسط تکنیک پایایی مرکب، به تأیید رسید. برازش مدل پیشنهادی تحلیل عاملی تأییدی ­بر اساس بارهای عاملی (5 جزء کالبد بافت تاریخی بوشهر شامل میدان، میدانچه، خیابان، پیاده­روها و گذرهای ساحلی، کوچه­ها و 4 شاخص موثر بر اجتماع­پذیری شامل آسایش محیطی، امنیت، رفاه، تنوع و جذابیت)، مقادیر t، RMSEA، RMR، P-value، GFI ، AGFI و … در سطح اطمینان 95 درصد به تأیید رسید. نتایج نشان داد که مدل استخراج شده و مولفه­های آن در سنجش میزان اجتماع­پذیری در کالبد بافت تاریخی بوشهر، تأثیرگذار بوده است و در میان مولفه­ها نیز شاخص رفاه و تنوع و جذابیت در فضای میدان، بالاترین اولویت را ازنظر کاربران دارد.