فریبا سهرابی

شب پره مینوز گوجه فرنگی با نام علمی Tuta absoluta (Meyrick) (Lepidoptera: Gelechiidae) گیاهانی نظیر گوجه فرنگی، تنباکو، بادمجان، سیب زمینی و تعداد زیادی از علف های هرز خانواده سولاناسه را آلوده می کند. این آفت یکی از آفات خطرناک گوجه فرنگی بوده که به طور چشمگیری تولید گوجه فرنگی را در بسیاری از نقاط جهان کاهش می دهد. با توجه به مخاطرات باقیمانده آفتکش ها و مقاومت آفت به این ترکیبات شیمیایی، استفاده از سایر روش های کنترل نظیر معرفی ارقام مقاوم ناگریز می باشد. در پژوهش حاضر تاثیر پنج رقم رایج گوجه فرنگی شامل تی دی، کارون، پتوپراید، متین و 8320 بر رشد و نمو، مرگ و میر و باروری این آفت در شرایط آزمایشگاه با دمای 1 ± 5/27 درجه سلسیوس، رطوبت نسبی 5 ± 65 درصد و روشنایی 16 ساعت در شبانه روز مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که دوره رشد و نمو تمامی مراحل نابالغ آفت به طور معنی داری تحت تاثیر این ارقام قرار گرفت به طوری که کوتاه ترین و بلندترین طول دوره رشد و نمو کل با 88/18 و 63/21 روز به ترتیب متعلق به ارقام کارون و متین بود. پایین ترین و بالاترین درصد مرگ میر نابالغ نیز به ترتیب مربوط به ارقام کارون (10 درصد) و متین (41 درصد) بود. بیشترین و کمترین طول عمر بالغین با 78/13 و 75/9 روز به ترتیب متعلق به ارقام کارون و تی دی بود. حشرات پرورش یافته روی رقم متین دارای بلندترین طول دوره قبل از تخم ریزی (82/22 روز) بودند. اگرچه اختلاف طول دوره تخم ریزی بین ارقام معنی دار بود (P = 0.039)، ولی آزمون توکی همه میانگین ها را در یک گروه قرار داد. میانگین بیشترین تعداد تخم ریزی به ازای هر ماده با استفاده از ارقام 8320 (88/136)، کارون (50/131) و پتوپراید (00/100) حاصل شد که به طور معنی داری از ارقام دیگر بیشتر بود. با توجه به نتایج به نظر می رسد که از بین این ارقام، ارقام کارون و متین به ترتیب حساس ترین و مقاوم ترین رقم به مینوز گوجه فرنگی هستند. با استفاده از ارقام مقاوم به آفت و تلفیق آن با سایر روش ها نظیر کنترل بیولوژیک می توان گام بلندی در راستای مدیریت صحیح آفت و کاهش استفاده از سموم زیبانبار شیمیایی برداشت.