فریبا سهرابی

کرم برگخوار چغندر یا کارادرینا، (Hubner) (Lepidoptera: Noctuidae) Spodoptera exigua، یکی از آفات مهم چغندر علوفه ای، Beta vulgaris L.، است که میزان تولید آن را به شدت تحت تاثیر قرار می دهد. بررسی تأثیر ارقام گیاهی روی پارامترهای زیستی به ویژه روند رشد و نمو، مرگ و میر و تولید مثل حشرات آفت از مطالعات ضروری مورد نیاز در مدیریت تلفیقی آفات است. بر این اساس در این پژوهش، پارامترهای رشد و نمو و دموگرافی این حشره روی هفت رقم تجاری چغندر علوفه ای شامل Kyros، 1025، Geryty kws، Alianka، Laciana kws، Kara و Enermax در شرایط آزمایشگاهی (1 ± 27 درجه سلسیوس، رطوبت نسبی 5 ± 65 درصد و روشنایی 16 ساعت در شبانه روز) مورد بررسی قرارگرفت. تجزیه و تحلیل داده های به دست آمده، بر اساس تئوری جدول زندگی دو جنسی ویژه سن-مرحله رشدی و با استفاده از نرم افزار TWO-SEX-MSChart انجام شد. میانگین و خطای استاندارد پارامترهای جدول زندگی با استفاده از روش بوت استرپ محاسبه و برای مقایسه میانگین ها از روش بوت استرپ جفت شده (Paired bootstrap) استفاده شد. بدین منظور، 70 عدد تخم همسن با طول عمر کمتر از 24 ساعت از یک نسل آزمایشگاهی که به طور مجزا روی ارقام چغندر علوفه ای پرورش یافته بودند، انتخاب شد. بررسی ها با ثبت روند رشد و نمو، مرگ و میر و تخمریزی روزانه تا مرگ آخرین فرد ادامه یافت. نتایج نشان داد که دوره رشد و نمو تمامی مراحل نابالغ آفت به طور معنی داری تحت تاثیر این ارقام قرار گرفت به طوری که کوتاه ترین و بلندترین طول دوره رشد و نمو کل با 79/23 و 25/33 روز به ترتیب متعلق به ارقام 1025 و Laciana kws بود. پایین ترین و بالاترین درصد مرگ و میر نابالغ نیز به ترتیب مربوط به ارقام 1025 (43/11 درصد) و Kyros (86/62 درصد) بود. بیشترین و کمترین طول عمر بالغین با 66/10 و 5/8 روز به ترتیب متعلق به ارقام Kyros و 1025 بود. حشرات پرورش یافته روی رقم Alianka دارای بلندترین طول دوره قبل از تخم ریزی (90/3 روز) بودند. بیشترین میانگین تعداد تخم ریزی به ازای هر ماده (04/933 تخم) با تغذیه از رقم Enermax حاصل شد. بیشترین و کمترین نرخ خالص تولید مثل (نتاج به ازای هر فرد، R0) به ترتیب متعلق به رقم Alianka (81/385) و Laciana kws (97/110) بود. نرخ ذاتی افزایش جمعیت ( r, day-1) این آفت با تغذیه از این ارقام به ترتیب 1492/0، 213