هانا اعتمادی

پدیده گردوغبار خطرهای فراوانی را برای جامعه بشری داشته و اهمیت ویژهای برای ساکنان در کمربند گردوغبار یعنی غرب و جنـوبغـرب ایران، دارد. پژوهشگران مختلف از زوایای متفاوت این پدیده را مورد مطالعه قرار دادهاند و از نظر اهمیت موضوع و مخاطرات ناشی از آن، همچنان در صدر موضوعهای مورد علاقه پژوهشگران در سراسر جهان قرار دارد. هدف از پژوهش حاضر نیز شناسایی الگوهای گردشی متوسط مقیاس مؤثر بر رخداد پدیده گردوغبار در استان بوشهر است. ایستگاههای مورد مطالعه در این پژوهش شامل ایستگاه سینوپتیک فرودگاهی بوشهر، دیلم، دیّر، جم و عسلویه در یک بازهی آماری 17 ساله ( 2001 تا 2017 (است. در این پژوهش از دادههای سازمان هواشناسی (کد 06 برای شناسـایی غیـر محلی بودن پدیده گردوغبار) و دادههای مرکز اروپایی پیشبینی میانمدت جو استفاده شده است. همچنین مولفههای مورد بررسی شامل فشار تراز دریا، مؤلفه مداری و نصفالنهاری باد، سرعت قائم و سرعت باد در ارتفاع 10 متری است. نتایج این مطالعه نشان داد که در طی دوره آماری مورد بررسی، در مجموع 177 رخداد گردوغبار در تمامی ایستگاههای مورد مطالعه به ثبت رسیده است. پدیده گردوغبار در طی بازه زمانی پژوهش در قالب شش الگوی گردشی متوسط مقیاس، استان بوشهر را متأثر میسازد. این الگوها شامل سه الگوی زمسـتانی، یـک الگـوی بهـاره و دو الگـوی تابستانی است. سهم فراوانی وقوع هر الگو در رخداد پدیده گردوغبار در استان بوشهر شامل الگوی اول زمستانه 6/7 درصد، الگوی دوم زمستانه 9/9 درصد، الگوی سوم زمستانه 3/9 درصد، الگوی بهاره 39 درصد، الگوی اول تابستانه 18 درصد و الگوی دوم تابستانه 2/16 درصـد از فراوانـی وقـوع است.