هانا اعتمادی

زمینه: این پژوهش در راستای پهنه بندی خطر سیلاب و ارائه راهکارهای عملیاتی جهت کنترل آن با استفاده از GIS و سنجش از دور(مطالعه موردی: منطقه حفاظت شده مند) صورت پذیرفت. هدف: هدف اصلی این پژوهش پهنه بندی سیلاب در سطح منطقه حفاظت شده مند و همچنین ارائه راهکارهای عملیاتی جهت کنترل خسارات و خطرات ناشی از سیلاب (تلفات آهوان در سطح منطقه حفاظت شده مند) بود. روش‏شناسی: مراحل انجام پژوهش را می توان در سه مرحله در نظر گرفت، مرحله اول شامل جمع آوری داده و اطلاعات (تهیه داده های مورد نیاز جهت اجرای مدل از مراکز و سازمان های مربوطه و بازدید از منطقه مورد مطالعه)، مرحله دوم پهنه بندی سیلاب در سطح منطقه حفاظت شده مند طی دوره های بازگشت مختلف و مرحله سوم شامل ارائه راهکارهای عملیاتی جهت کنترل سیلاب و جلوگیری از کاهش تلفات آهوان در منطقه حفاظت شده مند می باشد. یافته‏ها: نتایج حاصل از این پژوهش نشان داد که پهنه بندی سیلاب با استفاده از مدل HEC-RAS برای دوره بازگشت های دو، پنج و ده ساله و همینطور برای سیلاب با دبی 3216 مترمکعب در ثانیه(سیل 30 اسفند95) از دقت بسیار مناسبی برخوردار می باشد. جهت بررسی میزان دقت خروجی مدل اقدام به همپوشانی این خروجی با تصویر ماهواره ای (سنتینل 5) مربوط به سیلاب اسفند 95 گردید که این همپوشانی نشان داد که خروجی مدل با دقت بالایی (90 درصد) پهنه بندی سیلاب را انجام داده است. خروجی مدل برای سیل 30 اسفند 95 نشان داد که بخش های زیادی از منطقه حفاظت شده مند (حدود 19620 هکتار) تحت تاثیر سیلاب قرار گرفته است. در زمان رخداد سیلاب با دوره بازگشت 2 ساله تقریبا 1850 هکتار از منطقه حفاظت شده درگیر سیلاب می شود. این سطح از پهنه سیلاب در سطح منطقه حفاظت شده در زمان رخداد سیلاب ها با دوره بازگشت پنج ساله تقریبا 4300 هکتار بوده و در دوره بازگشت 10 ساله به 22700 هکتار می رسد. همچنین مشاهدات میدانی نشان داد که با توجه به شیب کم و مسطح بودن منطقه حفاظت شده مند، عمق آب به طور معمول کمتر از 30 سانتیمتر بوده است که با این وجود همین عمق کم نیز تهدیدی برای گونه های جانوری منطقه حفاظت شده به خصوص آهوان این منطقه می باشد. مطالعات میدانی و نقشه تهیه شده از خطر رخداد سیلاب در منطقه حفاظت شده مند نشان داد سه نقطه معروف به برید، رود بر و چم شیخ، مناطق ورود آب به سطح منطقه حفاظت شده در صورت