حمیدرضا حاجب

شکاف بین استانداردگذاری اخلاقی و رفتار واقعی اعضای حرفه، که طی چند دهه اخیر به شایستگی در قالب رسوایی های اخلاقی شرکت ها در پژوهش های اخلاقی بی شماری مستند شده است حاکی از این حقیقت است که نهادهای حرفه ای حسابداری هرگز قادر به تدوین قواعدی نخواهند بود که منجر به رفتار اخلاقی شود. این ضعف از این جا نشأت می گیرد که نهادهای حرفه ای ، اخلاق حرفه ای حسابداری را منحصر به تدوین چند بند و تبصره در قالب آیین رفتار حرفه ای مفروض گرفته اند غافل از اینکه شیوه های تصمیم گیری فراتر از استانداردها و آیین رفتار حرفه ای است. تصمیم گیری اخلاقی یک فرایند درونی بسیار پیچیده است که از بین سایر عوامل شناخته و ناشناخته، تا حدی منبعث از باورهای اخلاقی تصمیم گیرنده است و همیشه خارج از کنترل قواعد برون سازمانی تجویزی قرار دارند. لذا بسترسازی اخلاقی بر پایه رویکرد وظیفه شناسی صرف نمی تواند مقتضیات ظهور و بروز رفتار اخلاقی را فراهم نماید. بر این اساس در این مقاله، با هدف کسب شناخت از پیچیدگی فرایندهای تصمیم گیری اخلاقی به ارائه مدل های مختلف تصمیم گیری اخلاقی که در پژوهش های مختلف مورد استناد و آزمون قرار گرفته اند می پردازیم تا از این رهگذر، مسیر پژوهش های اخلاقی آتی نیز روشن تر گردد.