حسین مهتدی

محمد بن یعقوب فیروزآبادی صاحب «القاموس المحیط» از لغت نویسان مشهور قرن نهم خطه ی فارس است. او اولین کسی است که اصطلاح قاموس را بر لغت نامه ی خود گذاشت و آن را «القاموس المحیط» نامید. از آنجا که قاموس فیروزآبادی، واژگان را در نهایت دقت در خود جای داده است همواره مورد توجه لغت شناسان و پژوهشگران و مفسران بوده است. یکی از جنبه های مهم این قاموس اشاره آن به آیات قرآن کریم است. نگارنده در این مقاله در پی آن است تا به این سؤال پاسخ دهد که فیروزآبادی در قاموس خود تا چه میزان به قرآن توجه داشته است؟ و چه تفاوت های میان دیدگاه تفسیری فیروزآبادی با دیگر مفسران وجود دارد؟ با مقایسه ی «القاموس المحیط» با تفاسیر قرآن کریم می توان دیدگاه تفسیری فیروزآبادی را به سه دسته تقسیم کرد: 1- فیروزآبادی دارای دیدگاه هایی بوده که دیگر مفسران نیز با آن موافق بوده اند؛ 2- برخی تفاسیر فیروزآبادی دارای موافقان و مخالفانی است؛ 3- او همچنین دارای دیدگاه هایی است که هیچ یک از مفسران آن را نپذیرفته اند و آن را مردود می دانند. نگارنده در این مقاله ابتدا با روش استقرائی به استخراج کلماتی که در آن از آیات قرآن استفاده شده است می پردازد و در مرحله ی دوم با روشی توصیفی – تحلیلی به مقایسه دیدگاه تفسیری فیروزآبادی با دیگر مفسران می پردازد.