حسین مهتدی

ترجم? قرآن کریم، از همان آغاز پیدایش، به عنوان وسیله ای جهت القاء مفاهیم این کتاب روحانی به مسلمانان غیر عرب محسوب می شده است. از سوی دیگر تفسیر و ترجمه پیوندی ناگسستنی با یکدیگر دارند و می توان گفت که تفسیر مسیر را برای ترجم? آیات قرآنی هموار می سازد و ترجمه نیز مخاطب را در درک بهتر تفاسیر یاری می رساند. در این میان با عنایت به این اصل که تفسیر برگرفته از درک و نظر هر مفسر است؛ بنابراین کاملاً طبیعی است که میان مفسران اختلاف نظر باشد و تفاسیر گوناگونی نیز عرضه شود ولی هر مترجم برای ارائ? ترجمه ای نیکو و برتر باید هم از از تفاسیری استفاده کند که دربار? موضوعی به اجماع رسیده اند و هم به اصول و قواعد دستوری زبان مبدأ پایبند باشد و در زبان مقصد نیز به بهترین شکل آنرا معادل سازی کند که یکی از این اصول توجه به معانی حروف و بویژه حروف جر است. از میان حروف جر، حرف «باء» و «فی» حروفی هستند که در قرآن کریم کاربرد فراوانی دارند و در معانی مختلف بکار رفته اند. بی توجهی به معنای خاص هر یک در آیات قرآنی چه بسا ترجمه ای ناروا و اشتباه را موجب شود. از این رو با توجه به اهمیت موضوع، ما نیز در این پژوهش سعی کرده ایم تا با بهره گیری از تفاسیر و کتب ادبی و منابع دستوری هر دوزبان مقصد و مبدأ به بررسی انعکاس معانی دو حرف جر «باء» و «فی» در سه روش ترجمه یعنی ترجم? تحت اللفظی، جمله به جمله و تفسیری بپردازیم؛ لذا فصل اول -کلیات پژوهش- بیان مسئله، پیشینه، هدف و روش را شامل می شود سپس فصل دوم به بحث پیرامون ترجم? قرآن و انواع آن پرداخته است؛ فصل سوم، معانی حرف جر «باء» و فصل چهارم، معانی حرف جر «فی» در پنج جزء اول قرآن مورد کنکاش و تحلیل قرار داده است و فصل پنجم نیز به یک نتیجه گیری در مورد مسئل? مورد بحث پرداخته است. پس از بررسی و با روشی استقرائی و توصیفی تحلیلی، نتیجه، این گونه شده است که تقریباً هر سه روش ترجمه، انطباق زیادی با تفاسیر و کتب ادبی دارند؛ اما از نظر قرابت با زبان روزمره و معاصر مقصد، روش ترجم? جمله به جمله، نزدیک ترین معادل زبانی روز را ارائه کرده است.