حسین مهتدی

تفسیر گران سنگ «المیزان» به عنوان بهترین تفسیر شیعی در عصر حاضر همواره موردتوجه پژوهشگران و مفسران بوده است. آنچه تاکنون درباره این اثر ارزشمند مطرح بوده است این است که این تفسیر از نوع تفسیر قرآن به قرآن می باشد و برخی معتقدند که تفسیر «المیزان» از نظر ادبی دارای جایگاه ارزشمندی نیست؛ بلکه با پژوهشی دقیق در این تفسیر می توان به نکات بلاغی، صرفی، نحوی و لغوی پی برد که خود گویای توانایی های این مفسر بزرگ است. نگارنده در این مقاله بر آن است تا به این سؤال پاسخ دهد که علامه طباطبایی در تفسیر خود برای شرح معنای یک واژۀ از چه شیوه هایی بهره برده است؟ علامه در کنار مراجعه به لغتنامه های مشهور برای تبیین معنای یک کلمه از سه شیوه بهره می برد: بیان معنای لغت از طریق آیات قرآن، بیان معنای لغت از طریق فهم عرف، استفاده از سیاق آیات. در کنار این سه شیوه علامه از اشعار عربی نیز برای بیان معنای کلمات استفاده می کند. نگارنده در این مقاله با استفاده از شیوۀ توصیفی تحلیلی ضمن بررسی شیوه های علامه در شرح معانی کلمات به بررسی نکات بلاغی، صرفی، نحوی و لغوی این تفسیر می پردازد؛ همچنین به منابع لغوی که علامه طباطبایی در تفسیر خود بکار برده است اشاره می کند.