حسین مهتدی

این پژوهش بر این فرضیه استوار است که شعر شاعر معاصر اماراتی، کریم معتوق آینه ای است که فرهنگ و میراث او را منعکس می کند و تحلیل این شعر از دیدگاه نشانه شناسی فرهنگی لایه های عمیقی از معانی انسان شناختی را آشکار می سازد. برای کشف این معانی، از مجموعه ای از ابزارهای تحلیلی از جمله تحلیل استعارات مفهومی، تقابل های دوگانه فرهنگی، سپهر نشانه شناسی و نظریه الگوهای اولیه (کهن الگو) کارل یونگ استفاده شده است. از طریق تحلیل عمیق استعارات، نمادها و گفتمان های معتوق، این پژوهش به دنبال پاسخ به این سوالات است که شاعر چگونه از زبان برای بازتاب هویت فرهنگی خود استفاده می کند و چگونه شعر او با حافظه جمعی عربی و اسلامی در تعامل است. این پژوهش از روش توصیفی تحلیلی بهره برده و به این نتیجه رسیده است که شعر کریم معتوق نمونه بارزی از تعامل زبان و فرهنگ در شعر معاصر عرب است. شاعر از زبان به عنوان ابزاری برای بیان هویت فرهنگی خود استفاده می کند و تجربیات شخصی خود را به حافظه جمعی امت عرب و اسلام پیوند می دهد. پژوهش ما نشان می دهد که طرحواره های تصویری، در شعر معتوق، به وضوح بازتاب دهنده عناصر و نمادهای میراث کهن عربی هستند. همچنین، میراث عربی و اسلامی در تقابل های دوگانه فرهنگی در شعر او بازتاب یافته است که مهم ترین آن ها دوگانه حاصلخیزی و خشکسالی است. در مسیرهای روایی مربع های نشانه شناختی که به عنوان راهی برای رهایی شاعر از ترس، غم و گناه ترسیم شده اند، می توان حضور عناصر فرهنگی و اسلامی را در زندگی شاعر و جامعه او مشاهده کرد. واما فضای نشانه شناختی در شعر معتوق، وی از شیوه های مختلفی برای فراخوانی میراث استفاده کرده است تا با حافظه فرهنگی فردی و جمعی ارتباط برقرار کند، در نتیجه فضای نشانه شناختی فرهنگ عربی-اسلامی به وضوح برای ما نمایان می شود.