حسین سلیمی

وطن دوستی از مهم ترین مؤلفه های هر ملتی است که افراد آن ملت در دفاع از هویت خویش به آن چنگ می زنند. این پدیده در میان شاعران فلسطینی بازتاب ویژه و گسترده ای دارد؛ ازاین رو که آنان با تأثیر از واقعیت تلخ اشغال سرزمین مادری خود، با تکیه بر وطن گرایی تلاش کردند تا احساس وطن دوستی را در روح مردم فلسطین برانگیزانند و روحیه پایداری در آن ها بیافرینند. به همین دلیل، عشق به فلسطین و سرزمین مادری خود، از همان آغاز، بن مایه مرکزی اشعار پایداری شاعران مقاومت فلسطین را تشکیل داد به گونه ای که کمتر شاعری را می توان یافت که سروده هایش از این ویژگی خالی باشد. جستار پیش رو تلاش می کند تا با روش توصیفی- تحلیلی، جلوه های حس وطن دوستی را در شعر دو تن از شاعران مقاومت فلسطین؛ «جبرا ابراهیم جبرا»؛ از شاعران متقدم و «سالم جبران» از شاعران متأخر، بررسی کند. از بررسی سروده های دو شاعر چنین برمی آید که حس وطن دوستی در شعر شاعران متقدم فلسطین و ازجمله «جبرا ابراهیم جبرا»، بیشتر از رهگذر عاطفه و احساسات درونی مطرح می شود درصورتی که این ویژگی در شعر شاعران متأخر و ازجمله «سالم جبران»، جای خود را بیشتر به واقعیت و عقلانیت می دهد. دیگر آنکه «جبرا ابراهیم جبرا»، برای تبیین «میهن دوستی» خود گاهی به نماد متوسل می شود که رازوارگی هنری شعرش را بالابرده و در برخی موارد، مخاطب را در دریافت مضمون سروده هایش با مشکل مواجه می کند حال آنکه شعر «سالم جبران»، صریح، کوتاه و مستقیم و تا حدود زیادی از رمز و نماد و نمادپردازی خالی است. ویژگی ای که می توان آن را در شعر اکثریت شاعران متأخر فلسطین مشاهده نمود.