سیدسجاد جعفری

نامه ها ازجمله اسناد مهم و رسمی در بررسی های تاریخی است و با احراز اصالت آن می توان به آن ها اعتماد کرد، زیرا این گونه اسناد برخلاف گزارش ها که به تناسب دیدگاه نویسنده ی گزارش به گونه ها و واژه های مختلفی ارائه می شود، حاوی واژه ها و ساختاری است که نویسنده نامه به کار برده است. همچنین از نامه در تمدن اسلامی به عنوان ابزاری برای انتقال پیام استفاده شده است. ائمه اطهار (علیه السلام) نیز گاهی به تناسب اوضاع زمانه خود از نامه نگاری برای انتقال معارف دینی و مقاصد خویش استفاده نموده اند؛ در زمان امام کاظم (علیه السلام) با توجه به محدودیت هایی که برای ایشان ایجاد شد وی برای ارتباط با شیعیان بیشتر از نامه نگاری بهره برده اند. از آنجا که بین مکاتبات امام (علیه السلام) نامه های فقهی حجم بیشتری را به خود اختصاص داده اند پژوهش حاضر با روش توصیفی - تحلیلی و با استفاده از منابع کتابخانه ای در پی پاسخ به این سؤال است که موضوعات نامه های فقهی امام چیست؟ ـ تا با توجه به تکرار مفاهیم و موضوعات، دغدغه های امام و شیعیان و چالش های عصر ایشان به دست آید. ـ یافته های پژوهش حاکی از آنست که در میان مسائل فقهی نماز به عنوان موضوعی مبتلابه حائز بیشترین رتبه در میان سؤالات بوده است و پس از آن بیشترین سؤالات به ترتیب در مورد حج، نکاح، وصیت، طهارت، تجارت، خوردنی ها و آشامیدنی ها، ارث، نذر و زکات می باشد؛ و موضوعاتی چون طلاق، ظهار، حدود و شهادت نیز کمترین پرسش ها را به خود اختصاص داده است.