سیدسجاد جعفری

«نشانه شناسی» به طور ساده علمی است که به بررسی نشانه ها، از جمله شناخت نمادهای مذهبی می پردازد. ازآن­رو که در دوره صفویه فلزکاری از اهمیت زیادی برخوردار و دارای ارزش فرهنگی، هنری و مذهبی در ابعاد مادی و معنوی بود، پژوهش حاضر با هدف بررسی نشانه شناسی نمادهای مذهبی در فلزکاری دوره صفوی، به این سؤال پاسخ داده که کدام نمادهای مذهبی در نقوش (هندسی و خیالی) در فلزکاری صفوی کاربرد داشته اند؟ روش پژوهش «توصیفی - تحیلی» بوده و جمع آوری اطلاعات با استفاده از منابع اسنادی، مشاهده و مصاحبه صورت گرفته است. نتایج پژوهش حاکی از آن است که مهم ترین نمادها در نقوش (هندسی و خیالی) نمادهای شمسه، اژدها، سیمرغ، کتیبه های نمادین و کلاه قزلباش بوده است. بسیاری از نمادها معانی قبلی خود را از دست داده و دربر گیرنده مطالبی با مضامین دعایی، مدحی، ادبی یا قرآنی هستند و یکی از مشترکات آنها شعار شیعه و نام بردن از اسامی مبارک امامان معصوم‰ یا آیات قرآنی است. بنابراین آثار مذکور وظیفه ای غیر از رساندن اصل پیام به مخاطب به عهده داشته اند و آن انتقال پیام مذهبی و مذهبی ساختن ظاهر و روح آثار است.