سیدجواد حسینی

تنوع زیستی بخش حساسی از سرمایه طبیعی است. بسیاری از احتیاجات ما از این سرمایه تامین می شود. تنوع زیستی نوعی بیمه طبیعت در مقابل حوادث بد و ناگوار است. اهمیت شناخت کامل ماهیان جهت بهره برداری بهینه از این ذخایر بر هیچ شخص آگاه از مسائل شیلات پوشیده نیست. امروزه با فن آوری های مولکولی می توان تفاوت بین نژاد ها، ژنوتیپ ها یا افراد را در تحقیقات ژنتیک جمعیت با دقت مورد بررسی قرار داد. شناسایی، حفاظت و استفاده پایدار از تنوع ژنتیکی برای موفقیت هر برنامه به نژادی و یا زیست فن آوری امری ضروری است. ریزماهواره ها در DNA هسته تمام یوکاریوت ها و حتی برخی پروکاریوت ها یافت شده است. ریزماهواره ها کوتاه ترین ترتیبات متوالی (1 تا 6 جفت بازی) می باشند که تعداد واحد تکرارشونده در هر محل از چند باز تا حدود30 باز متفاوت است. یکی از مشکلات عمده ریزماهواره ها ضرورت ایجاد و غربال کتابخانه ژنی DNA برای نواحی ریزماهواره ها می باشد. این امر نیازمند شناخت توالی های DNA موجود مورد مطالعه می باشد، که بسیار زمان بر و پر هزینه است. ماهی راشگوی معمولی (Eleutheronema tetradactylum) از دیر باز مورد توجه ویژه ساحل نشینان و در گروه ماهیان ممتاز منطقه خلیج فارس و دریای عمان قرار دارد. این گونه بعد از حلوا سفید Pampus argenteus بالاترین قیمت در میان آبزیان حوزه خلیج فارس را به خود اختصاص داده است. در این تحقیق تعداد 79 نمونه از استان های خوزستان (چوئبده آبادان، بندر ماهشهر و بندر هندیجان) و بوشهر (بندر جلالی بوشهر و بندر دیر) با بهره گرفتن از قایق های صیادی مجهز به تورگوشگیر برداشت شد. اندازه قطعات تعیین توالی شده 984- 662 جفت باز بود. تعداد شش جایگاه آللی ریزماهواره جهت بررسی مورد بررسی قرار گرفت. پنج جایگاه از نوع کامل(خالص) و یک جایگاه از نوع مرکب بود. 3 جفت آنها چندشکلی (پلی مورف) و 3 جفت آنها تک شکلی (مونومورف) بودند. بیشترین تعداد آلل مشاهده شده در جایگاه Eletet2(AB697177) و مربوط به نمونه های استان بوشهر (5 آلل) و کمترین مقدار آن در جایگاه Eletet16.0(AB697180) و مربوط به نمونه های استان خوزستان (1 آلل) می باشد.