محمدامیر کاکی زاده

اصطلاح گشتالت در علوم مختلف معنا پیدا می کند و اولین بار توسط ماکس ورتایمر، با استفاده از علم روانشناسی معرفی گردید. این اصطلاح به معنی کلیتِ وحدت یافته است و بیان می دارد که در برخورد با یک شکل، آن چه که در ابتدا دریافت و درک می شود ساختار کلی آن است و در واقع اجزای آن در وهله ی اول دریافت نمی گردند و به مرور زمان، اجزا نیز درک و دریافت می شوند. گشتالت که برای دریافت پیام های بینایی دارای قوانین و اصول خاص خود است، سبب می گردد که در ذهن بیننده، ساختاری منسجم از آن چه که می بیند شکل بگیرد و به این ترتیب، به درک صحیح و کاملی از عناصر بصری برسد. یکی از بخش های کلیدی ای که بررسی و تحلیل این نظریه می تواند در آن بسیار مؤثر و حائز اهمیت باشد، نمای ساختمان ها و سیمای یک شهر است. نمای ساختمان ها به عنوان اساسی ترین عناصر بصری یک شهر، نقش مهمی در ایجاد درک صحیح و کاملی از شهر در ذهن شهروندان ایفا می کنند و با توجه به این که نماهای ساختمان ها از اجزا و عناصر متعدد بصری شکل گرفته اند، قوانین و اصول گشتالت می تواند در ایجاد وحدت بصری در بین این اجزا جایگاهی کلیدی داشته باشد و ساختاری همگرا و واحد را در ذهن بینننده ایجاد نمایند. در این پژوهش، که از روش اسنادی و منابع کتابخانه ای معتبر برای جمع آوری اطلاعات استفاده شده است، با نگاهی توصیفی - تحلیلی، قوانین و اصول گشتالت، در نماهای بیرونی عمارت تاریخی دهدشتی بوشهر، مورد بررسی و تحلیل قرارگرفته است. نتایج پژوهش حاکی از آن است که در نماهای بیرونی این عمارت تاریخی، با وجود اجزاء و عناصر گوناگون بصری در بخش های مختلف آن، قوانین و اصول گشتالت سبب ایجاد درکی واحد از کل نمای بنا گردیده است.