خداداد بحری

اسماعیل بن عباد (326-385ق/ 938-995م)، معروف به صاحب، که نخست وزارت موید الدوله دیلمی و سپس وزارت برادرش فخر الدوله را به عهده داشت، در علم و ادب و فضیلت و تدبیر یکی از نوادر روزگار به شمار می آید. علاوه بر چندین تالیف، از او دیوان شعری با بیش از دوهزار بیت به جای مانده است. نویسنده در این مقاله در پی آن است که حکمت های موجود در دیوان را بررسی نماید تا به این دو سوال پاسخ دهد: 1- محورهای حکمت های موجود در دیوان شاعر چیست؟ 2- آیا وی از شعرای متقدم تاثیر پذیرفته است؟ نویسنده برای این پژوهش روش توصیفی و تحلیلی و مطالع? کتابخانه ای را برگزیده است. نتایج حاصل از این تحقیق به این امر اشاره دارد که بیشتر اشعار صاحب در ستایش اهل بیت علیهم السلام است و حکمت های موجود در دیوان وی فراوان نیست و همین مقدار اندک دربار? اندوه و حزن ناشی از حوادث زمانه و مرگ و ناپایداری جهان است. در این حکمت ها اثر آموزه های دینی هویداست و مفاهیم برخی از حکمت های او را در دیوان شاعران پیش از او با تعابیر دیگر می توان یافت هر چند تعبیرات نویسنده گاه بدیع می نماید.