خداداد بحری

ابوالفضل احمد بن محمد نیشابوری معروف به میدانی، متوفای (518ق/1124م)، چندین کتاب ارزشمند به زبان عربی تالیف کرده است که یکی از معروف ترین آن ها «مجمع الامثال» است. این کتاب پر آوازه ترین کتاب در زمینه امثال عربی است که علاوه بر ضرب المثل های مولدان، نزدیک به پنج هزار از ضرب المثل های قدیمی عرب را در خود جای داده است. نویسنده در این مقاله در پی آن است که نخست اهمیت کتاب ذکر شده در میان کتاب های امثال را بیان کند سپس نقش آن را در حفظ فرهنگ عربی نشان دهد. روش انتخاب شده در این پژوهش روش توصیفی و تحلیلی است. نگارنده به این نتیجه رسیده است که تألیف مجمع الأمثال این نتایج را برای ادبیات عرب داشته است: 1- بسیاری از ضرب المثل های عربی را از خطر نابودی یا تغییر در گذر زمان حفظ کرد. 2- با ذکر اصل پاره ای از ضرب المثل ها، سبب شد تعداد زیادی داستان برای ادبیات عرب که در از نظر داستان در عهد اولیه خود فقیر است، باقی بماند، داستان هایی که در دوره های بعد مورد استفاده شاعران و نویسندگان قرار گرفت. 3-منبع عظیمی از لغت در اختیار لغت شناسان و مفسران و شارحان متون ادبی قرار گرفت. 4- تعداد فراوانی از اشعار عرب که در کتاب های مختلف پراکنده بودند، در ضمن امثال، در کتاب گنجانده شد و به این طریق در ادبیات عرب جاودان شد.